کیست بیکر یا کیست پشت زانو

کیست بیکر چیست؟

به برآمدگی و برجسته شدن پشت زانو در اثر تجمع مایع مفصلی، کیست پشت زانو یا کیست بیکر می گویند. ویلیام بیکر اولین شخصی بود که این بیماری را کشف و به توضیح آن پرداخت. به همین جهت این بیماری به کیست بیکر نیز معروف است.

کیست های پشت زانو معمولا در لبه خارجی مفصل ایجاد می شود و حالتی نسبتا سفت و کشسان دارد. این کیست یک نوع ورم است که از مایع سینوویال که در داخل مفصل وجود داشته و وظیفه لغزنده ساختن مفصل را بر عهده دارد؛ پر می شود.

کیست بیکر چگونه بوجود می آید؟

تجمع مایع اضافی در پشت زانو به دنبال وارد شدن ضربه شدید به زانو و تورم و التهاب بورس ها از مهم ترین علت ابتدای یک فرد به کیست بیکر است.

برای اینکه بهتر متوجه شوید؛ کیست بیکر یا کیست پشت زانو چگونه بوجود می آید. ابتدا کمی شما را با آناتومی مایع مفصلی و کپسول مفصلی آشنا می کنیم.

کپسول مفصلي يک ساختار کيسه‌مانند ضخيم است که اطراف تمام مفصل زانوي شما را مي‌پوشاند و از آن حمايت و محافظت مي‌نمايد.

کپسول مفصلي با يک لايه آستر يا غشاي مخصوص به نام سينوويوم پوشانده شده است. غشاي سينوويوم مايعي به نام مايع سينوويال را توليد مي‌کند. اين مايع به عنوان عامل لغزنده کننده مفصل زانو عمل مي‌کند و در زمان حرکت زانو هم نقش ضربه‌گير را دارد.

همچنین چند بافت کیسه‌ای کوچک‌تر به نام بورس نیز در اطراف مفصل زانو وجود دارند. هر بورس به شکل یک کیسه کوچک پُر از مایع سینوویال است که با یک آستر نازک پوشانده شده است.

 بورس‌ها معمولاً در اطراف مفصل‌ها و در نقاطی که رباط‌ها و تاندون‌ها با استخوان‌ها تماس پیدا می‌کنند، وجود دارند.

بورس‌ها به کاهش اصطکاک و افزایش دامنه حرکتی مفاصل کمک می‌کنند. بورسی که در قسمت پشت زانوی شما قرار گرفته است، بورس پوپلیتئال نام دارد. در زمان بروز عارضه کیست بیکر، این دو ساختار (کپسول مفصلی و بورس) متورم می‌شوند.

از جمله مهم ترین عواملی که موجب افزایش مایع مفصلی و تورم زانو می شود عبارتند از:

• وجود عفونت در مفصل زانو
• وارد شدن ضربه شدید به زانو و آسیب دیدن مفصل زانو
• پارگی غضروف و پارگی مینیسک زانو
• آرتریت یا آرتروز زانو

تمامی این بیماری ها سبب می شوند زانوی شما مقدار زیادی مایع تولید کند و در نتیجه کیست بیکر ایجاد شود.

علائم کیست بیکر یا کیست پشت زانو چیست؟

کیست پشت زانو بیماری دردناکی است که می تواند به صورت یک نوع ورم در ناحیه پشت زانو رخ دهد. البته در برخی مواقع ممکن است بیمار با وجود ابتلا به این عارضه هیچ گونه علائمی را مشاهده نکند. اما در صورتی که این عارضه با علائمی همراه باشد معمولا با چنین نشانه هایی ظاهر می شود. از شایع ترین علائم کیست پشت زانو  عبارت‌اند از:

• تورم و برجستگی غیرطبیعی در پشت زانو
• احساس درد در ناحیه زانو که این درد با خم و راست کردن بیش از اندازه شدت می یابد.
• احساس سفتی و خشکی در پشت زانو
• ایجاد تورم در داخل ساق پا که بیشتر در صورت پاره شدن کیست بوجود می آید
• ایجاد خون مردگی در ساق پا
• قفل کردن زانو
• شنیده شدن صداهای غیرطبیعی از مفصل زانو

چه افرادی بیشتر به کیست پشت زانو دچار می شوند؟

کیست بیکر یا کیست پشت زانو بیشتر در چنین افرادی دیده می شود:

کیست بیکر اغلب کودکان 4تا 7 سال و بالغین بین 35 تا 70 سال را درگیر می کند؛ البته این بیماری در بالغین، شایع‌تر از کودکان است. همچنین در صورت داشتن مشکلات زمینه‌ای در زانو، احتمال اینکه یک فرد بالغ بالای 35 سال به کیست پشت زانو دچار شود؛ بیشتر است.

افراد مبتلا به آرتریت بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به کیست پشت زانو هستند؛ تمام انواع آرتریت مانند استئوآرتریت (شایع‌ترین نوع)، آرتریت روماتوئید، آرتریت سوریاتیک و نقرس احتمال بالا رفتن مایع مفصلی و در نهایت کیست پشت زانو را افزایش میدهد

مچنین اگر مینیسک یا یکی از لیگامان‌های زانوی‌تان پاره شده باشد یا مفصل زانوی‌تان دچار عفونت شده باشد، ممکن است کیست بیکر بگیرید.

بیماران مبتلا به هموفیلی و لوپوس بیشتر از افراد معمولی در معرض التهاب و درد شدید در مفصل هستند.

پزشک از چه روش های کیست پشت زانو را تشخیص می دهد؟

برای تشخیص کیست بیکر لازم است به یک متخصص ارتوپد یا فوق تخصص زانو مراجعه کنید تا یک معاینه پزشکی حرفه‌ای و کامل بر روی شما انجام گیرد. مهم‌ترین اقداماتی که یک پزشک برای تشخیص کیست بیکر انجام می‌دهد، عبارت است از:

معاینه بالینی و فیزیکی بیمار

مرحله اول تشخیص بیماری کیست پشت زانو با گرفتن شرح حال کامل از بیماری و بررسی سوابق پزشکی انجام می شود.

عکسبرداری اشعه ایکس از زانو

 البته به کمک این روش تصویربرداری نمی توان توده کیست بیکر را مشاهده کرد، اما در صورتی که علائم آرتروز در زانو وجود داشته باشد، می‌توان با این آزمایش آن را تشخیص داد. در واقع خود بیماری آرتروز می‌تواند علتی برای بروز کیست بیکر باشد.

آزمایش ام آر آی

 در روش ام آر آی از امواج مغناطیسی به جای پرتوهای اشعه ایکس برای تهیه تصاویر از بافت آسیب‌دیده استفاده می‌شود.

آزمایش سونوگرافی یا اولتراسوند

 در آزمایش اولتراسوند از امواج صوتی برای تشخیص وجود توده کیست جامد یا پُر از مایع استفاده می‌شود.

آیا کیست پشت زانو خطرناک است؟

خطرناک بودن و نبودن کیست بیکر بستگی به علت و علائم کیست پشت زانو دارد؛ به طور مثال در صورتی که علت ورم ناشی از فشار زیاد و آسیب دیدگی زانو باشد عموما این نوع علائم خطرناک نیستند و با استفاده از روش های درمان خانگی کیست زانو تسکین می یابد.

عارضه کیست پشت زانو زمانی خطرناک است که این عارضه با لخته خونی همراه باشد.

در صورتی که همراه با ورم شدید در پشت زانو دچار کبودی و درد شدید، پیشنهاد می شود هرچه سریعتر به برای تشخیص علت و علائم کیست پشت زانو به پزشک ارتوپد مراجعه کنید.

همچنین اگر توده پشت زانو به سرعت رشد کند و با دردهای متداولی همراه باشد؛ نشان دهنده خطرناک بودن کیست بیکر است که این علائم نیز نیاز به مراجعه سریع هنگام دارد.

آیا راهی برای درمان کیست پشت زانو وجود دارد؟

در اغلب موارد درمان کیست پشت زانو با استفاده از روش های غیرتهاجمی و غیرجراحی تسکین می یابد. معمولا از این روش جراحی برای درمان این بیماری استفاده نمی شود زیرا امکان بازگشت مجدد کیست وجود دارد. از روش جراحی تنها در مواردی که کیست بسیار بزرگ باشد و باعث عوارض زیادی گردد؛ استفاده می شود.

البته قبل از هر چیزی ابتلا باید علت بیماری درمان شود برای مثال در صورتی که علت کیست پشت زانو، آرتریت یا پارگی غضروف باشد؛ ابتدا باید این مشکلات به طور کامل درمان شود.

درمان خانگی کیست پشت زانو

• به زانوی خود استراحت دهید؛ استراحت دادن به زانو یکی از گزینه‌های مهم درمان کیست پشت زانو است و از فعالیت هایی که بیماری را بدتر می کند؛ بپرهیزید.
• در هنگام راه رفتن برای پیشگیری از وارد شدن فشار به زانو از عصا و چوب زیر بغل استفاده کنید.
• برای کاهش درد و ورم از دارو‌های مسکن و ضدالتهاب بدون تجویز پزشک استفاده کنید.
• در محل احساس درد یخ قرار دهید؛ یخ در کاهش التهاب و ورم زانو بسیار موثر است.
• از بانداژ و زانو بند برای کاهش ورم و ثابت ماندن زانو استفاده کنید؛ در صورت بانداژ کردن اطراف زانو، باند را به حدی محکم کنید که ساق پا بی حس نشده و قسمت زیر باند ورم نکند.
• وزن خود را در حالت تعادل نگه دارید، زیرا اضافه وزن باعث وارد آمدن فشار زیاد به زانو می‌شود.

تزریق دارو به زانو

متخصص ارتوپد ممکن است جهت کاهش التهاب، یک داروی کورتیکواستروئید نظیر کورتیزون را به درون زانو تزریق کند. البته شاید این کار در کاهش درد موثر باشد اما همیشه از عود مجدد کیست پیشگیری نمی کند. در درمان ورم پشت زانو ( کیست بیکر) همچنین از روش های تزریق PRP(پی ار پی) و اوزون تراپی برای کاهش درد والتهاب ناشی از آن نیز استفاده می شود.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی نیز ممکن است در درمان کیست پشت زانو نقش اساسی داشته باشد. یک متخصص فیزیوتراپی ابتدا سعی می‌کند به علت کیست بیکر پی ببرد. این تشخیص به او کمک می‌کند تا برنامه درمانی ورزشی مخصوص بیمار را به نحوی تنظیم کند که به کاهش تجمع مایع اضافه در زانو کمک کند.

درمان کیست بیکر با روش های طب فیزیکی، فیزیوتراپی از روش‌هایی همچون موارد زیر برای درمان کیست پشت زانو استفاده می کند:

• آموزش تمرینات و حرکات تقویتی و اصلاحی
• تحریک الکتریکی عصب از راه پوست
• آب درمانی
• شاک‌ویو تراپی
• لیزر درمانی

تخلیه مایع اضافی از مفصل

اگر تجمع مایع در پشت زانو خیلی حاد و ناتوان کننده باشد ، پزشک ممکن است با استفاده از یک سرنگ مایع اضافی را از پشت زانو تخلیه کند. این روش اگرچه صرفا علائم را برطرف کرده و درمانی برای اصل مشکل نیست، اما موقتا می‌تواند باعث تسکین ناراحتی‌های ناشی از آب آوردن زانو شود.

جراحی

به طور کلی نباید این کیست ها را با جراحی خارج کرد زیرا مجدد این کیست ها پر می شوند و به حالت اولیه ی خود برمی گردند از روش جراحی تنها در مواردی که کیست پشت زانو خیلی بزرگ و دردناک باشد استفاده می شود.

آیا می توان از ابتلا به کیست پشت زانو پیشگیری کرد؟

بهترین راه برای جلوگیری از بروز مجدد کیست بیکر، درمان صحیح مشکل زانو یا بیماری است که باعث کیست شده است.

برای پیشگیری از ابتلا به کیست پشت زانو از انجام فعالیت هایی که مفصل زانو را در معرض آسیب دیدگی قرار می دهد؛ پیشگیری کنید.

• جلوگیری از وارد شدن ضربه به زانو می‌تواند خطر ابتلا به ورم پشت زانو را در مراحل اولیه کاهش دهد و یا احتمال عود آن را پس از درمان درد پشت زانو کاهش دهد.
• توصیه‌ها و پیشنهادات مفید برای پیشگیری از ابتلا به کیست پشت زانو عبارتند از:
• گرم کردن مفاصل زانو و بافت نرم آن از طریق حرکات ورزشی یا فعالیت‌ و کشش عضلات خود قبل از شروع ورزش یا فعالیت.
• پوشیدن کفش‌ محافظ و مناسب برای فعالیت‌های خود.
• چرخش بر روی پاشنه (بخش توپی) پاهای خود (و نه از طریق زانو) برای کمک به جلوگیری از آسیب‌های زانو.
• سرد کردن عضلات و مفاصل بعد از ورزش با انجام حرکات کششی ملایم و پایدار.
• توقف فعالیت‌های خود بلافاصله پس از آسیب‌دیدگی زانو و استعمال بسته‌های یخ برای درمان تورم و مراجعه به مراکز پزشکی.