کندروپلاستی چیست؟
کندروپلاستی یا دبریدمان توسط آرتروسکوپی عمل جراحی‌ای است که برای صاف کردن غضروف آسیب‌دیده در زانو استفاده می‌شود. این روش با تهاجم کم از یک دوربین کوچک به نام آرتروسکوپ برای بررسی داخل و از ابزارهای کوچک برای ترمیم زانو استفاده می‌کند. استفاده از دوربین و ابزارهای کوچک در طول عمل باعث می‌شود برش‌های کوچکی ایجاد شوند و در نتیجه بهبودی سریع‌تر و با درد کمتر اتفاق بیفتد.
کندروپلاستی غضروف مفصلی آسیب‌دیده در زانو را درمان می‌کند تا بافت سالم جدید رشد کند و به زانو اجازه می‌دهد دوباره به نرمی حرکت کند. این روش آسیب‌های ناشی از ضربه به زانو یا بیماری‌های تخریبی مانند آرتریت را درمان می‌کند.
این روش علائم مختلفی ازجمله موارد زیر را درمان می‌کند:
- درد مفصل زانو
- مشکلات مربوط به ثبات و تعادل
- صدا دادن زانو و قفل کردن زانو
آناتومی زانو
زانو مفصلی لولایی است که می‌تواند فقط در یک جهت خم شود. زانو جایی است که استخوان درشت‌نی، استخوان ران و کشکک به هم می‌رسند. مانند اکثر مفاصل بدن، زانو دارای یک بافت همبند متراکم و فیبری به نام غضروف مفصلی است که فضای مفصلی بین استخوان ران و درشت‌نی را آب‌بندی می‌کند. این غضروف از ساییده شدن استخوان‌ها به یکدیگر جلوگیری می‌کند. همچنین به‌عنوان ضربه‌گیر عمل کرده و امکان حرکت نرم و پایدار را فراهم می‌کند. زانو دارای سه بخش اصلی است:
- محفظه داخلی (قسمت داخلی زانو)
- محفظه جانبی (قسمت بیرونی)
- بخش پاتلوفمورال (قسمت جلویی زانو بین کاسه زانو و استخوان ران)
اگر ضایعات غضروفی درمان نشوند چه اتفاقی میفتد؟
سطح ناصاف و نامنظم غضروف آسیب‌دیده باعث درد، التهاب مفصل و مشکل در راه رفتن می‌شود. اگر ضایعات غضروفی درمان نشوند، به تدریج استخوان‌های مفاصل را تحلیل می‌برند و باعث آرتریت می‌شوند.
درمان محافظه‌کارانه ضایعات غضروفی
پزشک داروهای ضددرد و ضدالتهاب تجویز می‌کند. تزریق اسید هیالورونیک ممکن است برای درمان درد شدید تجویز شود. دستورالعمل‌های فیزیوتراپی برای آموزش تمرین‌های انعطاف‌پذیری، دامنه حرکتی و افزایش قدرت ارائه خواهند شد. اگر به گزینه‌های درمانی غیرجراحی پاسخ ندهید، کندروپلاستی توصیه می‌شود.
دلیل انجام عمل کندروپلاستی
عمل کندروپلاستی می‌تواند به رفع علائم ناشی از ضربه شدید زانو، استئوآرتریت و سایر بیماری‌های دژنراتیو کمک کند.
با افزایش سن، غضروف مفاصل ممکن است آسیب ببینند. بر خلاف پوست یا استخوان‌های بیمار، غضروف به خودی خود نمی‌تواند به‌طور مؤثر بهبود یابد؛ زیرا به اندازه کافی خون مغذی دریافت نمی‌کند. داشتن غضروف آسیب‌دیده، کارهای ساده‌ای مانند راه رفتن را به بارهای دردناک و آزاردهنده تبدیل می‌کند.
کندروپلاستی به برخی از افراد این امکان را می‌دهد که احساس درد پا را متوقف کرده و عملکرد را در پاهای خود بازیابی کنند. جراحی به تقویت بازسازی غضروف و بازیابی عملکرد زانو کمک می‌کند. این روش به کاهش درد مفاصل و بهبود عملکرد پا کمک می‌کند.
در طول کندروپلاستی، جراح همچنین می‌تواند از این فرصت برای صاف کردن سطوح مفصلی زبر آرتروز استفاده کند. جراح همچنین هر گونه ناهنجاری زانو و رشد نامنظم را در طول عمل بررسی خواهد کرد.
آماده شدن برای کندروپلاستی
ابتدا پزشک علائم و سابقه پزشکی بیمار را بررسی می‌کند. یک معاینه فیزیکی برای بررسی زانو یا لگن آسیب‌دیده انجام می‌شود. اشعه ایکس، ام‌آرآی یا سی تی اسکن ممکن است سفارش داده شود. پزشک به شما توصیه می‌کند روزها یا هفته‌ها قبل از جراحی سیگار را ترک کنید؛ زیرا بر بهبودی تأثیر منفی می‌گذارد. همچنین بیمار باید حداقل 12 ساعت قبل از عمل جراحی از خوردن و نوشیدن اجتناب کند.
عمل جراحی کندروپلاستی
ابتدا پوست زانو تمیز و استریل می‌شود. سپس دو تا پنج برش کوچک در اطراف جلوی زانو ایجاد می‌شود. دوربین آرتروسکوپی ازطریق یکی از برش‌ها وارد شده و از سایر برش‌ها به‌عنوان نقاط دسترسی برای سایر ابزارهای آرتروسکوپی استفاده می‌شود.
هنگامی که همه چیز آماده شد، مایع برای گسترش مفصل به داخل پمپ می‌شود که به جراح دید واضح و همچنین فضایی برای کار می‌دهد. جراح ابزارهای جراحی کوچکی را وارد می‌کند تا غضروف آسیب‌دیده و هرگونه بافت شل را با دقت از بین ببرد.
پس از ترمیم زانو، مایع اضافی تخلیه می‌شود، ابزارها برداشته شده و برش‌ها بسته می‌شوند. با بهبودی زانو، «بافت اسکار» غضروف جدید روی نقطه خالی رشد می‌کند تا جایگزین غضروف از دست رفته شود.
مراقبت‌های پس از عمل جراحی کندروپلاستی
مراقبت‌هایی که نیاز دارید پس از عمل جراحی کندروپلاستی مورد توجه قرار دهید عبارت‌اند از:
- مفصل آسیب‌دیده را به مدت چند روز بالاتر از سطح بدن قرار دهید و از کمپرس یخ استفاده کنید.
- پانسمان جراحی خود را روی محل‌های برش به‌طور مرتب عوض کنید.
- چند روز پس از جراحی با جراح خود صحبت کنید.
- دستورالعمل‌های ورزشی توصیه‌شده توسط پزشک خود را انجام دهید.
- در صورت توصیه، یک قرار ملاقات با فیزیوتراپ بگذارید تا به بهبود دامنه حرکتی و تقویت عضلات شما کمک کند.
اکثر بیماران پس از جراحی بهبودی کامل و بازگشت به سطح فعالیت طبیعی خود را تجربه می‌کنند.
کاندیدهای دبریدمان آرتروسکوپی
در حالی که دبریدمان آرتروسکوپی می‌تواند به تسکین علائم کمک کند، اما برای همه مناسب نیست. در بیشتر موارد، پزشک قبل از انجام دبریدمان آرتروسکوپی، تمام گزینه‌های غیرجراحی را انجام می‌دهد.
پزشک سابقه درمان و سلامت کلی بیمار را ارزیابی می‌کند تا مشخص کند آیا بیمار کاندید مناسبی برای عمل جراحی است یا خیر.
بسته به اینکه کدام مفصل درگیر شده است، ممکن است به یکی از آرتروسکوپی‌های زیر نیاز داشته باشید:
- آرتروسکوپی زانو
- آرتروسکوپی مفصل ران
- آرتروسکوپی مچ دست
- آرتروسکوپی مچ پا
- آرتروسکوپی آرنج
بیماری‌های زانو که ممکن است نیاز به آرتروسکوپی زانو داشته باشند عبارت‌اند از:
- غشای سینوویال ملتهب
- کندرومالاسی پاتلا (نرمی کشکک زانو)
- زانوهای ناپایدار
- آسیب یا پارگی رباط
- پارگی مینیسک
بیماری‌های مفصل ران که ممکن است نیاز به آرتروسکوپی مفصل ران داشته باشند شامل موارد زیر هستند:
- گیرافتادگی فمور- استابولوم (FAI) (گیرافتادگی مفصل ران به‌دلیل ناهنجاری‌های ظریف در شکل مفصل ران)
- دیسپلازی
- سندرم اسنپینگ لگن (سندرم کوبیدن لگن)
- سینوویت (التهاب غشاء زلاله‌ای)
- عفونت مفصل ران
بیماری‌های مچ دست که ممکن است به آرتروسکوپی مچ دست نیاز داشته باشند عبارت‌اند از:
- درد مزمن مچ دست
- شکستگی مچ دست
- کیست‌های گانگلیونی
- پارگی رباط/TFCC
- سندرم تونل کارپال
بیماری‌های آرنج که ممکن است به آرتروسکوپی آرنج نیاز داشته باشند شامل موارد زیر هستند:
- چسبندگی آرنج
- انقباض آرنج
- آرتریت در آرنج
بیماری‌های مچ پا که ممکن است به آرتروسکوپی مچ پا نیاز داشته باشند عبارت‌اند از:
- پارگی غضروف یا تراشه استخوانی که در مچ پای شما باقی می‌ماند
- رگ به رگ شدن شدید مچ پا همراه با آسیب رباط
مزایای کندروپلاستی
مزایای بالقوه کندروپلاستی عبارت‌اند از:
- کاهش درد مفاصل
- عملکرد مفصل بهبود یافته
- کند کردن انحطاط غضروف
- بهبودی سریع و تسکین فوری
- ترمیم یا درمان سایر ناهنجاری‌ها در طول آرتروسکوپی
خطرات مرتبط با جراحی کندروپلاستی
کندروپلاستی جراحی کم تهاجمی است که برش‌های بزرگی در پوست ایجاد نمی‌کند. در نتیجه، این رویکرد نسبت به روش‌های قدیمی‌تر که برش‌های بزرگی روی پوست ایجاد می‌کردند، عوارض جانبی کمتری ایجاد می‌کند.
با این حال، چیزی به نام جراحی ایمن وجود ندارد. هر عمل جراحی دارای مقدار مشخصی از خطر ذاتی است. برخی از این خطرات عبارت‌اند از:
- افزایش خطر خونریزی
- پتانسیل بالاتر برای عفونت
- سفتی مزمن زانو
- آسیب به مناطقی که تحت تأثیر آرتروز قرار نگرفته است
- لخته شدن خون
- خونریزی در مفاصل
- عفونت در محل جراحی
- دشواری در تنفس به‌خاطر بیهوشی
- واکنش آلرژیک به داروها یا بیهوشی مورد استفاده در حین جراحی
- عفونت مفاصل
- آسیب به ساختارهای اطراف مفصل مانند غضروف، رباط‌ها، رگ‌های خونی یا اعصاب
علاوه بر این، بیهوشی می‌تواند در برخی افراد واکنش‌های آلرژیک ایجاد کند. عوارض شدید ناشی از کندروپلاستی غیرمعمول هستند.
جمع‌بندی
کندروپلاستی یا دبریدمان توسط آرتروسکوپی عمل جراحی‌ای است که برای صاف کردن غضروف آسیب‌دیده در مفاصل مختلف ازجمله زانو، مفصل ران، مچ پا، مچ دست و آرنج انجام می‌شود. این عمل جراحی، عملی با حداقل تهاجم است که با ایجاد برشی کوچک بر روی مفصل و وارد کردن دوربین و ابزارهای کوچک به داخل بدن به ترمیم قسمت‌های آسیب‌دیده مفاصل کمک می‌کند. پزشک در ابتدا داروهای ضددرد و ضدالتهاب، تزریق اسید هیالورونیک و تمرینات فیزیوتراپی را تجویز می‌کند. اما در صورتی که بیمار به این گزینه‌های درمانی واکنش نشان دهد، جراحی کندروپلاستی توصیه می‌شود.
منابع
مطالب مشابه
درمانی خانگی مینیسک زانو به کاهش درد ناشی از پارگی مینیسک زانو کمک می‌کنند. اما برای درمان قطعی به مراجعه به پزشک و استفاده از روش‌های درمانی اصولی‌تر ازجمله دارودرمانی و گاهاً عمل جراحی نیاز است.
کندروپلاستی یا دبریدمان توسط آرتروسکوپی عمل جراحی‌ای است که برای صاف کردن غضروف آسیب‌دیده در زانو استفاده می‌شود. این روش کم تهاجمی از دوربین کوچکی به نام آرتروسکوپ برای بررسی داخل و از ابزارهای کوچک برای ترمیم زانو استفاده می‌کند.
سندرم باند ایلیوتیبیال (ITBS) یک آسیب شایع جانبی زانو است. استفاده بیش‌ازحد و خمیدگی و کشیدگی مکرر زانو معمولاً باعث این نوع آسیب می‌شود. زمانی این آسیب رخ می‌دهد که باند IT سفت، تحریک یا ملتهب شود.
آسیب‌های ورزشی معمولاً باعث پارگی رباط صلیبی قدامی می‌شوند و احتمالاً برای ترمیم آن به جراحی نیاز خواهید داشت. اکثر افراد بهبودی کامل پیدا می‌کنند و ورزش را بدون عواقب طولانی‌مدت از سر می‌گیرند.
کیست منیسک مجموعه‌ای از مایع مفصلی (مایع سینوویال) است که هنگام پارگی غضروف مینیسک، معمولاً به‌دلیل آسیب زانو تشکیل می‌شود.
منیسک داخلی تقریباً شکلی نیم‌دایره‌ای را تشکیل می‌دهد و مانند یک فنجان مکنده عمل می‌کند و استخوان درشت‌نی و ران را در کنار هم در مفصل نگه می دارد.
کلاب فوت (پاچنبری) اختلالی مادرزادی است که در آن پای کودک پیچ خورده است و با خم شدن انگشتان پا در زاویه‌ای خاص به طرفین خم می‌شود.
آنته ورژن فمورال پیچ‌خوردگی استخوان ران به سمت داخل است که به نام چرخش ران به داخل نیز شناخته می‌شود. آنته ورژن فمورال باعث می‌شود که زانوها و پاهای کودک به سمت داخل بچرخند یا ظاهری به نام «پنجه کبوتری» ایجاد شود.
چرخش ران به خارج (فمورال رترو ورژن) یک تغییر شکل چرخشی یا پیچشی است که در آن استخوان ران نسبت به زانو به سمت خارج می‌پیچد. معمولاً خودبخود خوب می شود. در موارد شدید، ممکن است نیاز به جراحی باشد.
درد لگن بعد از عمل دیسک کمر عارضه‌ای رایج است که برخی از بیماران تجربه می‌کنند. در طول عمل دیسک (دیسککتومی) کمر، جراح قسمت فتق دیسک را برمی‌دارد و فشار روی اعصاب مجاور را کاهش می‌دهد.