انواع روش های بیهوشی مناسب برای عمل تعویض مفصل زانو ولگن

بعضی از کسانی که از جراحی تعویض مفصل زانو یا لگن اجتناب می‌کنند، و درد و بی‌حرکتی را ترجیح می‌دهند، نگران بیهوشی هستند! آن‌ها درباره ریسک‌های بیهوشی شنیده‌اند، و حالا زیر بار این بخش از عمل جراحی نمی‌روند. نظر شما درباره بیهوشی چیست؟ در این مقاله وب‌سایت دکتر امین جواهری، بی حسی موضعی و بیهوشی عمومی را باهم مقایسه می‌کنیم تا با دید بازتری تصمیم بگیرید.

صحبت قبل از عمل با متخصص بیهوشی

به طور کلی، شما در روز جراحی با متخصص بیهوشی خود ملاقات خواهید کرد تا در مورد نوع بیهوشی خود صحبت کنید و پاسخ سؤالات یا نگرانی های خاصی که ممکن است داشته باشید را دریافت کنید. در طی این ارزیابی قبل از عمل، متخصص بیهوشی سابقه پزشکی و داروهای شما را بررسی می‌کند، مطمئن می شود که برای زمان مناسب قبل از عمل ناشتا بوده‌اید و برنامه بیهوشی اتاق عمل و ریکاوری پس از جراحی را به شما ارائه می‌کند.

برای کمک به تسهیل بهبودی کلی و به حداقل رساندن درد شما پس از جراحی، متخصص بیهوشی بلوک اعصاب محیطی را  انجام می دهد. شما می توانید از این فرصت برای پرسیدن سوالات و بیان هر گونه نگرانی استفاده کنید.

یک لاین تزریق داخل وریدی (IV) برای شما ایجاد می شود. پس از ورود به اتاق عمل، متخصص بیهوشی از این لاین تزریق برای تجویز آرام بخش استفاده می کند. آرام بخش اضطراب شما را تسکین می دهد و شما را در حین استفاده از مانیتورهای بیهوشی راحت می کند. آرامبخش اضافی به طور مناسب تجویز می شود تا به متخصص بیهوشی اجازه دهد تا اقدامات برنامه ریزی شده را انجام دهد و در عین حال راحت و ایمن باشد. تزریق آرام بخش در طول عمل ادامه می یابد تا اطمینان حاصل شود که شما هشیار نیستید و به خوبی نفس می کشید.

در برخی موارد، جراح یا متخصص داخلی شما ممکن است قبل از جراحی شما را برای صحبت به یکی از متخصصین بیهوشی یا پرستاران معرفی کند تا هرگونه مشکل یا نگرانی پزشکی را از قبل برطرف کند.

خطر تهوع و استفراغ بعد از عمل چگونه کاهش می یابد؟

تهوع و استفراغ بعد از عمل (PONV) یک نگرانی رایج برای بیمارانی است که تحت عمل جراحی قرار می گیرند. علل تهوع متعدد است و شامل نوع بیهوشی مورد استفاده، مواد بیهوشی، نوع جراحی و خصوصیات بیمار است. با استفاده از بی حسی منطقه ای، می توان از بسیاری از علل PONV مانند بیهوشی عمومی و مواد بیهوشی  جلوگیری کرد. همچنین چندین کلاس از داروهای ضد تهوع برای به حداقل رساندن خطر تهوع بعد از عمل تجویز می شود. با این حال اگر باز هم علائم تهوع یا استفراغ را تجربه کردید، می توان بعد از عمل، داروهای ضد تهوع اضافی نیز تجویز کرد.

اسپاینال یا بیهوشی عمومی: بهترین گزینه برای تعویض کامل مفصل لگن یا زانو چیست؟

دو نوع اصلی بیهوشی برای تعویض مفصل لگن یا  جراحی تعویض مفصل زانو استفاده می شود: بی حسی منطقه ای و بیهوشی عمومی. دکتر امین جواهری، بیش از 90 درصد از جراحی‌های تعویض مفصل لگن و  زانو را تحت بی‌حسی منطقه‌ای انجام می دهدکه شامل بی‌حسی نخاعی (اسپاینال) و اپیدورال می‌شود.

بی‌حسی منطقه ای

بی‌حسی منطقه ای(Regional Anesthesia) به طور معمول به یکی از دو روش اسپینال یا اپیدورال انجام می‌شود. در این بی حسی، بیمار بیهوش است، اما به‌راحتی نفس می‌کشد، و نیازی به دستگاه تنفس نیست.

در روش اسپاینال، از سوزن بسیار نازکی برای تزریق استفاده شده، و داروی کمی هم تزریق می‌شود. در این روش بیهوشی، دارو سریع‌تر اثر کرده و بیمار زودتر دچار بی‌حسی می‌شود.

در روش اپیدورال، شلنگ بسیار نازکی در فضای اپیدورال قرار می‌گیرد. هنگام عمل جراحی، دیگر نیازی به تزریق با سوزن نیست، بلکه داروی بیهوشی از طریق همان شلنگ وارد بدن بیمار می‌شود.

مطالعات مختلف حاکی از آن هستند که بی‌حسی موضعی عوارض کمتری برای بیمار دارد. به همین خاطر، جراحان ترجیح می‌دهند از این روش استفاده کنند.

این‌ها مهم‌ترین مزایای بی‌حسی موضعی هستند:

• بیمار دچار مشکلات ریوی و کلیوی نمی‌شود
• احتمال بروز عفونت بسیار کمتر است
• احتمال آمبولی بسیار کمتر است
• خون کمی از بیمار می‌رود.

علاوه بر این‌ها، بیمارانی که با بی‌حسی موضعی عمل جراحی می‌شوند، مدت کمتری بستری شده، و زودتر ترخیص می‌شوند. هزینه این بیهوشی هم نسبت به بیهوشی عمومی، کمتر است.

در بی‌حسی موضعی، داروی بی‌حسی را با سوزن کوچکی به اطراف اعصاب نخاعی بیمار تزریق می‌کنند. اگر هم بیمار طی انجام عمل، استرس زیادی داشته باشد، جراح می‌تواند با تزریق مجدد دارو، او را به خواب ببرد.

البته سوزن کوچک و داروی بی‌حسی کم، باعث نمی‌شوند بیمار دردی احساس کند. بعد از جراحی تعویض مفصل هم اثر بی‌حسی کم‌کم از بین می‌رود.

بیهوشی عمومی

بیهوشی عمومی (General Anesthesia) بیشتر برای بیمارانی است که قبلا تحت جراحی نخاعی قرار گرفته‌اند، و اکنون بی‌حسی موضعی برایشان خیلی دشوار است.

در بعضی شرایط پزشکی دیگر، مانند تنگی درچه آئورت قلب (Aortic Valve Stenosis) هم ترجیح جراح با بیهوشی عمومی است، چون ایمنی بیشتری برای بیمار دارد.

بیهوشی عمومی به‌طور معمول برای جراحی‌های بزرگی مانند تعویض مفصل زانو یا لگن استفاده می‌شود. این بیهوشی گاهی به انتخاب بیمار، و گاهی توصیه جراح ارتوپد است.

البته بنابر آمارهای موجود، میزان موفقیت بی‌حسی اسپاینال بیش از 90درصد است. اما گاهی جراحان، بیهوشی عمومی را به‌خاطر سرعت بیشتر در عمل جراحی ترجیح می‌دهند.

نکته مهم اینکه مسلما جراح ارتوپد، پیش از عمل جراحی، همه شرایط بیمار را بررسی کرده، و از بین بی حسی موضعی و بیهوشی عمومی روشی را انتخاب می‌کند که به صلاح بیمار باشد، و عوارض احتمالی کمتری به بار بیاورد.

به طور کلی بی حسی منطقه ای یک روش ایمن و موثر است که به شما امکان می دهد از بیهوشی عمومی اجتناب کنید. این روش معمولاً منجر به ریکاوری نرم‌تر، اغلب با گیجی کمتر، کاهش تهوع/استفراغ، کاهش از دست دادن خون در طول جراحی و کاهش خطر ترومبوز ورید عمقی بعد از عمل در مقایسه با بیهوشی عمومی می‌شود.

همانطور که گفتیم بیمارانی که بی حسی منطقه ای دریافت می کنند، در حین جراحی ناهشیار می شوند و به طور خود به خود نفس می کشند. در حالی که برای بیمارانی که بیهوشی عمومی دریافت می کنند به ابزارهای راه هوایی یا لوله گذاری و تهویه مکانیکی نیاز است .

چه زمانی برای تعویض کامل مفصل لگن یا  زانو به بیهوشی عمومی نیاز است؟

برخی از شرایط در برخی از بیماران می تواند مانع از بیهوشی عصبی محوری که یک گزینه بیهوشی بی خطر است، شود . در این موارد، بیهوشی عمومی (شایع ترین نوع بیهوشی برای اکثر جراحی های دیگر) معمولا بهترین و مطمئن ترین گزینه است.  برخی از دلایلی که باعث می شود بیماران بی حسی منطقه ای دریافت نکنند (که "منع مصرف" نامیده می شود) عبارتند از:

• حساسیت به بی حس کننده های موضعی
• شرایط عصبی خاص
• جراحی ستون فقرات (بسته به علائم، وسعت جراحی، وجود سخت افزار و غیره)
• شرایط خاص قلبی
• اختلالات خونریزی، استفاده اخیر از رقیق کننده های خون و/یا مقادیر غیر طبیعی آزمایشگاهی
• عفونت فعال
• دلایل دیگری که می توان بیشتر با متخصص بیهوشی در میان گذاشت

تفاوت بین بی حسی منطقه ای نخاعی (اسپاینال) و اپیدورال چیست؟

تفاوت این دو می تواند برای بسیاری از بیماران گیج کننده باشد. هر دو روش شامل تزریق دارو به داخل یا نزدیک نخاع است. تفاوت های کلیدی در محل خاص تزریق، سرعت پخش بیهوشی در سراسر بدن و مدت زمانی است که در طی آن اثربخش است.

همانطور که گفتیم در بی حسی نخاعی، بی حس کننده موضعی در ستون فقرات کمری، به مایع مغزی نخاعی داخل کانال نخاعی تزریق می شود. دارو به سرعت به اعصاب نخاعی گسترش می یابد و شروع سریع بلوک حسی و حرکتی را فراهم می کند، به این معنی که احساس/درد و حرکت هر دو مسدود می شوند.

در بی حسی اپیدورال، بی حس کننده موضعی به فضای اپیدورال که در داخل کانال نخاعی قرار دارد، اما خارج از پوشش محافظ اطراف نخاع (به نام "دورا") است تزریق می شود. یک کاتتر کوچک اغلب به فضای اپیدورال وارد می شود تا امکان تنظیم میزان دوز دقیق (تیتراسیون) و  زمان بلوک اپیدورال را فراهم کند. همچنین می توان از بی حسی نخاعی و اپیدورال به صورت ترکیبی استفاده کرد.

پس از بی‌حسی نخاعی یا اپیدورال، حس نیمه پایینی بدن خود را از دست خواهید داد و این به شما امکان می‌دهد بدون هیچ گونه تحریکی در ناحیه جراحی، عمل جراحی انجام شود. در نتیجه، میزان آرامبخش های مورد نیاز برای بیهوش نگه داشتن شما حداقل خواهد بود و شما قادر خواهید بود در طول عمل جراحی به تنهایی نفس بکشید ("تنفس خود به خودی"). این اغلب منجر به بهبودی روان‌تر و سریع‌تر پس از جراحی، با گیجی کمتر و کاهش تهوع و استفراغ بعد از عمل می‌شود. با رفتن اثر  آرام بخش و بیدار شدن بعد از جراحی، متوجه خواهید شد که حس اندام تحتانی شما هنوز برنگشته است. هنگامی که اثر اسپاینال/اپیدورال برطرف شد، معمولاً 1 تا 2 ساعت پس از جراحی، احساس طبیعی را در اندام تحتانی خود به دست خواهید آورد.

آیا هنگام بی حسی نخاعی یا اپیدورال بیدار خواهم بود؟

بیماران قبل از تزریق اسپاینال و/یا اپیدورال آرامبخش دریافت خواهند کرد. در طول عمل جراحی تزریق آرام‌بخشی ادامه دارد و بیمار ناهشیار می‌ماند در حالی که به  نفس کشیدن خود ادامه می‌دهد،  (که به عنوان «تنفس خود به خودی» نیز شناخته می‌شود). گاهی اوقات، به دلیل نگرانی های ایمنی که با شما صحبت خواهد شد، متخصص بیهوشی ممکن است تصمیم بگیرد که شما را در حین تزریق اسپاینال  یا اپیدورال در حین جراحی هوشیار نگه دارد.

آیا بی حسی منطقه ای عوارضی دارد؟

بی‌حسی منطقه‌ای (که بی‌حسی عصبی نیز نامیده می‌شود) معمولاً به خوبی تحمل می‌شود و یک روش بی‌حسی ایمن و مؤثر برای تعویض کامل مفصل لگن و زانو است. با انجام استریل صحیح و اطمینان از مقادیر مناسب قبل از عمل، خطرات بی حسی منطقه ای کاهش می یابد.

گاهی اوقات (تقریباً در کمتر از 1٪ مواقع)، بیماران ممکن است به دنبال بی حسی منطقه ای دچار نوع خاصی از سردرد شوند. این یک نوع بسیار مشخص از سردرد است که خطرناک نیست و اغلب با اقدامات محافظه کارانه مانند استراحت در بستر، هیدراتاسیون، استامینوفن و تجویز کافئین به خوبی کنترل می شود. اگر بعد از جراحی سردردی را تجربه کردید که وقتی صاف دراز کشیدید برطرف شود، لطفاً برای راهنمایی بیشتر با متخصص بیهوشی خود تماس بگیرید.

هنگام انجام بیهوشی عمومی برای تعویض مفصل چه انتظاری باید داشت؟

به محض ورود به اتاق عمل، در حالی که مانیتورهای علائم حیاتی اعمال می‌شوند، آرامبخش داخل وریدی دریافت می‌کنید، ماسک اکسیژن وصل می شود و و نفس عمیق می کشید. همانطور که دارو تجویز می شود، با قرار دادن یک لوله تنفسی یا دستگاه تنفس مصنوعی، کاملاً خواب و بیهوش خواهید شد. پس از اتمام جراحی، داروهای بیهوشی قطع می‌شود و هنگامی که به اندازه کافی هوشیار شدید که به تنهایی نفس بکشید، لوله یا دستگاه تنفسی برداشته می‌شود. اکثر بیماران هرگز استفاده از آن را به یاد نمی آورند.

گاهی اوقات ممکن است پس از بیهوشی عمومی گلودرد داشته باشید و احتمالاً در مقایسه با بیهوشی منطقه ای، احتمال گیجی و حالت تهوع/استفراغ بعد از جراحی بیشتر است. مداخلات متعددی برای به حداقل رساندن این عوارض جانبی اتخاذ خواهد شد. گاهی اوقات بیهوشی عمومی ایمن ترین روش برای جراحی های پیچیده و/یا طولانی تلقی می شود.

بعد از جراحی چه اتفاقی می افتد؟

پس از جراحی، شما به اتاق ریکاوری منتقل خواهید شد، جایی که پزشکان، پرستاران، دستیاران پزشک و فیزیوتراپیست‌ها به اطمینان از بهبودی بی‌وقفه شما کمک خواهند کرد. علائم حیاتی شما به دقت بررسی می شود و مداخلات مدیریت درد در صورت نیاز در دسترس خواهد بود. هنگامی که  اسپاینال شما برطرف شد و احساس در اندام تحتانی خود را دوباره به دست آوردید، میان وعده، آب یا نوشیدنی های دیگر به شما داده می شود. پس از آن رژیم غذایی شما به اندازه ای که تحمل می کنید پیشرفت  می کند. اغلب، فیزیوتراپی در ناحیه بهبودی نیز شروع می شود.

بلوک های عصبی محیطی برای مدیریت درد بعد از جراحی

بلوک‌های عصبی محیطی شامل تزریق داروهای بی‌حس کننده موضعی در اطراف اعصاب محیطی برای مسدود کردن احساس درد از لگن یا زانوی شما و کمک به کنترل درد پس از جراحی است. زانو و لگن مفاصل پیچیده ای هستند که دارای اعصاب متعددی هستند که قدرت و احساس را فراهم می کنند.

اگرچه ما نمی‌توانیم تمام عصب‌های مفصل را کاملاً بی‌حس کنیم، زیرا این کار مانع حرکت مفصل شما می‌شود و بازتوانی شما را مختل می‌کند، اما می‌توانیم شاخه‌های خاصی از اعصاب را مسدود کنیم تا به حفظ قدرت و توانایی شما برای حرکت مفصل کمک کنیم. بلوک های عصبی می توانند تقریباً 24 ساعت اثربخشی دارند. با این حال، مدت زمان دقیق می تواند از بیماری به بیمار دیگر متفاوت باشد.

بلوک های عصبی در اتاق عمل پس از دریافت آرامبخش وریدی مناسب و نظارت بر علائم حیاتی انجام می شود. در طول عمل جراحی، جراح ممکن است برای کمک به مدیریت درد پس از جراحی، تزریق‌ بی‌حس کننده موضعی را که به عنوان تزریق‌های دور مفصلی (PAI) شناخته می‌شود، انجام دهد.

مدیریت درد پس از تعویض مفصل زانو یا تعویض مفصل ران

علیرغم استفاده از انواع مختلف تسکین درد (به نام "بی دردی چند وجهی")، از جمله بلوک های عصبی محیطی، تزریقات اطراف مفصلی، سرما درمانی، استامینوفن و داروهای غیراستروئیدی (NSAIDS)، ممکن است همچنان  برای کمک به مدیریت درد خود به مکسن های اپیوئیدی نیاز داشته باشید. پس از جراحی مقداری درد انتظار می رود. درک این نکته مهم است که هدف از مدیریت درد این است که درد خود را در سطحی نگه دارید که برای شما قابل تحمل باشد.

بلوک‌های عصبی که در اتاق عمل دریافت می‌کنید تا حدی تسکین موقت درد را فراهم می‌کنند. هنگامی که بلوک های عصبی از بین روند، احتمالاً افزایش سطح درد را تجربه خواهید کرد. این یک اتفاق عادی است. مهم است که داروهای ضد درد خود را طبق دستور تیم جراحی مصرف کنید. ناراحتی که احساس می‌کنید نباید مانع از تکمیل جلسات فیزیوتراپی یا سایر فعالیت‌های روزمره شود.

کاتتر عصب (پمپ درد) در منزل

اگر قرار است تعویض کامل یا جزئی مفصل زانو انجام دهید، می‌توانید از متخصص بیهوشی خود بخواهید که یک بلوک عصبی را که می‌تواند بیش از 24 ساعت طول بکشد، قرار دهد. این کار با قرار دادن یک لوله پلاستیکی کوچک در قسمت قدامی ران امکان پذیر است تا امکان تزریق خودکار و مداوم داروهای بی حس کننده موضعی را فراهم کند تا عصب شما تا سه روز بی حس بماند. این مداخله می تواند تسکین درد و تحرک را بهبود بخشد و همچنین ممکن است نیاز شما به داروهای ضد درد اپیوئیدی را  کاهش دهد. 

ما هر روز تلاش می کنیم تا بیهوشی برای جراحی تعویض کامل مفصل لگن یا زانو را به تجربه ای روان، ایمن و موثر تبدیل کنیم که مختص مراقبت و نیازهای شما باشد. لطفاً از پرسیدن سؤالات و نگرانی های خود از متخصص بیهوشی دریغ نکنید. 

جمع‌بندی

عمل جراحی تعویض مفصل زانو و لگن، باید تحت بیهوشی انجام شود. البته بیهوشی با ریسک‌هایی همراه است و گاهی عوارض خودش را بعد از عمل دارد. پس انتخاب و انجام این بخش از عمل، باید طوری باشد که کمترین عوارض را به بار بیاورد.

بی حسی موضعی و بیهوشی عمومی دو نوع بیهوشی هستند که برای انجام عمل‌های جراحی استفاده می‌شوند. اگر سؤالی درباره این بیهوشی‌ها دارید، و نگران هستید، می‌توانید زیر همین مقاله برای ما کامنت بگذارید تا در اولین فرصت پاسخ نگرانی‌هایتان را بدهیم.

منابع:

pubmed.ncbi.nlm.nih.gov

pennmedicine.org

ncbi.nlm.nih.gov