آرتروز زانو - 4 مرحله استئوآرتریت

استئوآرتریت چیست؟

استئوآرتریت یا آرتروز شایع ترین نوع بیماری آرتریت مفصلی است که می تواند دست، زانو و لگن را درگیر کند. آرتریت زانو بر عملکرد مفصل تأثیر می گذارد و باعث درد زانو می شود و حتی پیشرفت آن منجر به ناتوانی فرد می شود. مراحل مختلفی از استئوآرتریت زانو (OA) وجود دارد که با اعداد از 0 تا 4  نشان داده می شود که صفر به زانوی سالم و عدد 4 به مرحله پیشرفته OA ، و آرتروز شدید اختصاص داده می شود.

CDC، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها دریافته است که تعداد افرادی که از اختلال درد زانو رنج می برند به تدریج در حال افزایش است، به طوری که تقریباً از هر 2 نفر 1 نفر در طول زندگی خود احتمالاً به استئوآرتریت علامت دار زانو مبتلا می شود که تأثیر قابل توجهی بر سلامت، بهره وری در محل کار و هزینه های اقتصادی او دارد.

درد استئوآرتریت از طریق تست های تشخیصی و علائم رایج به راحتی قابل شناسایی است. برخی از افرادی که از درد شدید زانو ناشی از آرتروز رنج می برند ممکن است فقط تغییرات خیلی کمی در تصویر اشعه ایکس آنها مشخص باشد، بنابراین بسیار مهم است که به جای تصویربرداری با اشعه ایکس، روی علائم تمرکز کنید. در اینجا نگاهی به مراحل آرتروز زانو از مراحل طبیعی، جزئی، خفیف، متوسط و شدید با برنامه های درمانی مناسب می اندازیم.

مرحله 0 - عادی

هنگامی که زانو هیچ نشانه ای از آرتروز را نشان نمی دهد، به عنوان مرحله 0 طبقه بندی می شود که سلامت زانو طبیعی است، بدون وجود هیچگونه آسیب شناخته شده یا علائمی از آسیب مفصل.

درمان ها

برای مرحله صفر OA نیازی به درمان نیست.

مرحله 1 - جزئی

بیماران مرحله 1 آرتروز زانو  دچار ساییدگی و پارگی بسیار جزئی و رشد خار استخوان در انتهای مفاصل زانو خواهند شد. با این حال، در این مرحله بعید است که احساس درد یا ناراحتی کنید.

درمان ها

اگر بیمار مستعد ابتلا به آرتروز زانو نباشد، پزشک ارتوپد ممکن است درمان خاصی را برای مرحله 1 توصیه نکند. با این حال، مکمل هایی مانند گلوکزامین و کندرویتین ممکن است به شما توصیه شود. ملاحظات سبک زندگی مانند ورزش منظم نیز می تواند مفید باشد.

مرحله 2 - خفیف

در مرحله 2، تصاویر تشخیصی یا اشعه ایکس از مفاصل زانو، رشد خار استخوانی بیشتری را نشان می‌دهد و اگرچه فضای بین استخوان‌ها طبیعی به نظر می‌رسد، افراد علائم درد مفاصل را تجربه می‌کنند. به طور معمول، ناحیه اطراف مفاصل زانو سفت و ناراحت کننده خواهد بود، به خصوص در هنگام نشستن برای مدت طولانی، پس از بیدار شدن در صبح یا بعد از تمرین. اگرچه غضروف و بافت های نرم در اندازه سالم باقی می مانند، اما تجزیه پروتئولیتیک ماتریس غضروفی از افزایش تولید آنزیم هایی مانند متالوپروتئینازها وجود دارد.

درمان ها

هنگامی که پزشک شما OA را در این مرحله اولیه شناسایی کرده و تشخیص دهد، پیروی از برنامه ای برای جلوگیری از پیشرفت این بیماری مفصلی آسان تر است. درمان‌های غیردارویی مختلفی برای کمک به تسکین درد و ناراحتی ناشی از این مرحله خفیف وجود دارد. به بسیاری از بیماران برای افزایش ثبات مفاصل، رژیم سخت تمرینی و تمرینات قدرتی توصیه می شود. علاوه بر این برای محافظت از زانو در برابر فشار ممکن است از بریس ها، ساپورت های زانو یا کفی کفش استفاده کنید.

مرحله 3 - متوسط

مرحله 3 به عنوان مرحله "متوسط" بیماری شناخته می شود، جایی که فرسایش آشکاری در سطح غضروف بین استخوان ها وجود دارد و فیبریلاسیون شکاف بین استخوان ها را کم می کند. با پیشرفت بیماری، قطعات پروتئوگلیکان و کلاژن در مایع سینوویال آزاد می‌شوند که با سخت تر شدن، در آن استخوان‌ها ایجاد خار مفصل می‌کنند.

با پیشرفت آرتروز زانو، التهاب مفصلی آشکار می شود که باعث درد مکرر هنگام راه رفتن، دویدن، چمباتمه زدن، باز کردن زانو یا زانو زدن می شود. همراه با سفتی مفاصل پس از نشستن طولانی مدت یا هنگام بیدار شدن در صبح، ممکن است هنگام راه رفتن نیز صداهایی در زانو وجود داشته باشد.

درمان ها

ممکن است داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی بدون نسخه (NSAID) یا درمان های تسکین درد تجویز شود. اگر این روش ها موثر نباشند، پزشک ارتوپد ممکن است داروهای مسکن قوی تری مانند کدئین و اکسی کدون برایتان تجویز کند.

بیمارانی که به فیزیوتراپی، برنامه کاهش وزن , استفاده از NSAID ها پاسخ مثبت نداده اند ممکن است نیاز به ویسکوساپلیمنت داشته باشند که تزریق داخل مفصلی اسید هیالورونیک به مفصل زانو است. آرتریت متوسط زانو را می توان با سه تا پنج تزریق اسید هیالورونیک طی 3 تا 5 هفته به شدت درمان کرد، که ممکن است چندین هفته طول بکشد تا درمان شروع به نشان دادن نتایج مثبت کند، اما تسکین درد معمولاً شش ماه طول می کشد.

مرحله 4 - شدید

مرحله 4 تحت عنوان مرحله شدید در نظر گرفته می شود. در مرحله 4 فضای مفصل بین استخوان ها به میزان قابل توجهی کاهش می یابد و باعث ساییدگی غضروف و سفت شدن مفصل می شود. تجزیه غضروف منجر به یک پاسخ التهابی مزمن، با کاهش مایع سینوویال می شود که باعث اصطکاک، درد و ناراحتی بیشتر در هنگام راه رفتن یا حرکت مفصل می شود.

افزایش تولید متالوپروتئینازهای سینوویال، سیتوکین ها و TNF وجود دارد که این مواد می توانند به غضروف بازگردند و بافت نرم اطراف زانو را از بین ببرند. در مرحله پیشرفته بیماری شاهد ایجاد خارهای بیشتری هستیم که باعث درد طاقت فرسا می شود، دردی که حتی کارهای روزمره از جمله راه رفتن و پایین آمدن از پله ها را به چالش می کشد.

درمان ها

در استئوآرتریت شدید زانو، یک گزینه، انجام استئوتومی یا جراحی ترمیم استخوان است که در آن جراح ارتوپد استخوان بالا یا زیر زانو را برش می‌دهد تا طول آن را کوتاه کند و به تراز مجدد آن کمک کند تا فشار کمتری روی مفصل زانو وارد شود. این جراحی با برداشتن وزن بدن از محل رشد خار استخوانی و استخوان آسیب دیده به محافظت از زانو کمک می کند.

یکی دیگر از گزینه های جراحی، تعویض کامل مفصل زانو یا آرتروپلاستی است. در طی این روش جراحی، مفصل آسیب دیده برداشته شده و با یک پروتز پلاستیکی یا فلزی جایگزین می شود. بهبودی پس از جراحی ممکن است چند هفته طول بکشد و به صبر، مراقبت و دقت و همچنین فیزیوتراپی مداوم و کاردرمانی برای بازیابی تحرک کامل نیاز دارد.

اگر از درد زانو رنج می برید، برای تشخیص و دریافت برنامه درمانی مناسب با مطب دکتر علیرض امین جواهری تماس بگیرید.