آرتروسکوپی زانو

آرتروسکوپی زانو چیست؟

آرتروسکوپی نوعی روش درمانی به صورت جراحی می باشد که متخصصین ارتوپدی در موارد مختلف به منظور مشاهده، تشخیص و درمان ضایعات داخل مفصل از این روش درمانی استفاده می کند. از جراحی آرتروسکوپی جهت مشاهده درون مفاصل استفاده می شود.

اگر به زانو درد دائمی دچار باشید متخصص ارتوپد انجام این جراحی را به شما پیشنهاد می دهد. همچنین ممکن است پزشک با استفاده از این روش بیماری را تشخیص دهد. آرتروسکوپی یک روش موثر برای شناسایی منشاء درد زانو می باشد. آرترو به معنی مفصل و اسکوپی به معنی دیدن می باشد و آرتروسکوپی به معنی مفصل بین و واژه ای یونانی است.

پزشک جراح با بهره گیری از این روش قادر می باشد با مشاهده داخل مفصل، مشکلات موجود در آن را تشخیص داده و روش درمانی مناسب را ارائه دهد.در برخی موارد نیز می توان عارضه مفصل را از طریق آرتروسکوپی درمان کرد. در این مقاله سعی داریم به نحوه جراحی آرتروسکوپی زانو پرداخته و مزایا  و معایب این عمل را بررسی کنیم. 

در ایام گذشته جراحی های مفصل زانو به صورت باز صورت می گرفت و در اکثر موارد باعث وارد شدن صدمه به سطح مفصل می شد و به همین خاطر بعد از عمل محدودیت هایی برای فرد ایجاد می شد.

اما امروزه با بهره گیری از روش جراحی آرتروسکوپی زانو سالیانه افراد زیادی این شیوه درمانی را انتخاب کرده و انجام می دهند و قطعا عوارض کمتری نسبت به جراحی باز زانو در پی دارد. 

جراحی آرتروسکوپی روز به روز فراگیرتر شده و منجر به یک دگرگونی و تحولی عظیم در عمل مفاصل بدن شده است و به عنوان وسیله و روشی به منظور شناسایی و درمان بیماری ها و انواع اختلالات مفصلی، موجب درمان و بهبود عملکرد افراد بعد از انجام عمل می شود.همچنین در این روش عوارض و آسیب وارد شده به مفاصل به حداقل میزان خود می رسد.

نحوه انجام جراحی آرتروسکوپی زانو

آمادگی لازم قبل از انجام جراحی آرتروسکوپی زانو

جراحی آرتروسکوپی زانو در اغلب موارد به صورت سرپایی انجام می شود و بیمار چند ساعت قبل از جراحی در بیمارستان بستری شده و پس از انجام عمل آرتروسکوپی زانو در همان روز نیز میتواند از بیمارستان ترخیص شود. 

در عمل آرتروسکوپی زانو مانند هر نوع جراحی دیگر بیمار توسط متخصص بیهوشی، بیهوش می شود. علاوه بر آن نیز پزشک گاهی از بی حسی کمر استفاده می کند و احتمال اینکه فقط ناحیه آسیب دیده را بی حس کند بسیار کم است. انتخاب مناسب روش بی حسی به محدوده آسیب دیده زانو بستگی دارد.

بنابراین پیش از شروع عمل جراحی بیمار باید به مدت حداقل هشت ساعت چیزی نخورده باشد. بیمار باید پزشک خود را ازحساسیت های دارویی خود مطلع کند و بعضی اوقات نیز به دستور پزشک لازم است بیمار چند روز قبل از عمل ، مصرف دارویی خاص را متوقف کند. همچنین بیمار در صورت بروز هر گونه تغییرات جسمانی که ممکن است بر جراحی تاثیر گذار باشد باید پزشک خود را درجریان قرار دهد:

• بروز علائم اولیه سرما خوردگی
• تب و لرز
• ناراحتی چشم، گوش، گلو یا لثه و هر نوع عارضه دندانی
• ایجاد کورک یا بریدگی پوست
• انواع عوارض معده و روده، نظیر اسهال و و وجود خون در مدفوع و حالت تهوع و استفراغ
• ناراحتی های کلیه و مثانه که باعث سوزش ادرار ، وجود عفونت در ادرار و تکرر ادرار می شود.
• احتمال بارداری

طول زمان عمل آرتروسکوپی زانو تقریبا نیم الی یک ساعت می باشد و اگر بیمار به طور کامل بیهوش نباشد می تواند از طریق مانیتور نحوه آرتروسکوپی را مشاهده کند. در پایان عمل، ابزارهای استفاده شده جراحی از بدن بیمار خارج شده و برش ایجاد شده بخیه و سپس پانسمان می شود.

• پذیرش اتاق عمل

در برخی موارد ممکن است کلینیک جراحی یا بیمارستان جهت توضیح جزئیات مورد نیاز عمل آرتروسکوپی زانو با بیمار تماس بگیرد و همچنین به بیمار توصیه می کند که یک الی دو ساعت پیش از عمل در بیمارستان حاضر باشد و پس از نیمه شب پیش ازجراحی دیگر چیزی نیاشامد و نخورد.

• روش های  بیهوشی جهت انجام جراحی آرتروسکوپی زانو

هنگامی که بیمار جهت انجام جراحی وارد اتاق عمل می شود متخصص بیهوشی با بیمار در مورد نوع بیهوشی  صحبت می کند. جراحی آرتروسکوپی زانو از طریق بیهوشی موضعی، ناحیه ای و عمومی انجام می شود. بدین صورت که در بیهوشی موضعی تنها زانوی بیمار بی حس می شود.

ولی در بیهوشی ناحیه ای بخش کمر به پایین بدن بیمار کاملا بی حس می شود. در بیهوشی عمومی هم همانطور که می دانید موجب می شود بیمار بخوابد. با مشورت و کمک پزشک بیهوشی بیمار می تواند در مورد نحوه بیهوشی خود تصمیم مناسب را اتخاذ کند.علاوه بر آن اگر بیهوشی موضعی یا ناحیه ای برای بیمار انجام شود او می تواند مراحل جراحی آرتروسکوپی زانوی خود را در مانیتور تماشا کند.

 جراحی آرتروسکوپی زانو با ایجاد کمترین برش در زانو

حتما مطالعه کنید : عوارض عمل آرتروسکوپی زانو

روش انجام جراحی آرتروسکوپی زانو

اصلی ترین بخش یک آرتروسکوپ لوله فلزی تو خالی آن است که تقریبا اندازه یک نی است و در انتهای آن  یک دوربین فیلم برداری تعبیه شده است و علاوه بر آن درون لوله نیز تعدادی عدسی قرار گرفته است. برای انجام عمل آرتروسکوپی زانو برش کوچکی کنار کشکک زانو ایجاد می شود و متخصص ارتوپد آرتروسکوپ را که مجهز به دوربینی کوچک اندازه یک سوزن است را به داخل مفصل زانوی بیمار می فرستد.

دوربین موجود در آرتروسکوپ تصاویری از داخل مفصل را به صفحه نمایشگر می فرستد و به این ترتیب پزشک جراح می تواند ساختار زانو و آسیب های موجود در مفصل زانو را با جزئیات بسیار روی مانیتور ببیند.

جهت مشاهده ی درون مفصل نیز از یک منبع نور قوی استفاده می شود و از طریق لوله آرتروسکوپ نور کافی را در اختیار پزشک قرار میدهد. پزشک همچنین می تواند پس ازمشاهده کامل مفصل زانو و شناسایی آسیب های وارد شده به آن، از طریق آرتروسکوپی زانو اقدام به ترمیم و برداشتن بافت های تخریب شده کند. جهت انجام این عمل از ابزارهای جراحی کوچکی استفاده می شود که از طریق برش های کوچکی که اطراف زانو ایجاد می شود وارد زانو می شوند.

متخصص ارتوپد یک برش کوچک بالای کشکک زانوی بیمار ایجاد می کند و با استفاده از یک پمپ نوعی محلول استریل به نام سالین را جهت پر کردن مفصل زانو و همچنین شستشوی آن وارد زانو می کند.

این کار باعث خروج مایع کدر داخل زانو شده و مایعی شفاف جایگزین آن می شود و موجب می شود پزشک به آسانی بتواند داخل زانوی بیمار را همراه با جزئیات کامل مشاهده کند و عوارض آن را مورد ارزیابی قرار دهد.

دلیل دیگر تزریق این مایع به درون مفصل، افزایش حجم داخل مفصل است که منجر به بیشتر شدن فاصله اجزای مفصل می شود و باعث بهتر دیده شدن مفاصل شده و فضای کافی برای حرکت آرتروسکوپ نیز فراهم می شود. متخصص ارتوپد ممکن است یک برش کوچک دیگری نیز در کنار کشکک زانو ایجاد کند و از طریق آن ابزارهای خاص جراحی را به داخل مفصل فرستاده و به این ترتیب برخی از عوارض درون مفصلی را درمان کند. ابزارهای جراحی به کار رفته در عمل آرتروسکوپی تنوع زیادی دارند.

برخی از آنها مثل چاقو برای بریدن مورد استفاده قرار می گیرند و بعضی دیگر دارای یک سر چرخنده هستند و برای تراشیدن برخی از بافت های داخل زانو به کار می روند. همچنین می توان در حین عمل آرتروسکوپی از لیزر هم استفاده کرد و همان طور که مشاهده کردید آرتروسکوپ کاربردهای درمانی بسیاری دارد و استفاده از آن برای هر نوع مفصلی اماکن پذیر است.

ولی بیشتر برای زانو، شانه، آرنج، مچ دست و پا، پا و لگن مورد استفاده قرار می گیرد. مدت زمان انجام عمل جراحی با توجه به عارضه موجود در مفصل و میزان ضایعات آن و روش درمانی پزشک متفاوت است.

در پایان جراحی پزشک محلول سالین را از درون مفصل تخلیه کرده و برش ها را بخیه می زند و یک پانسمان نرم اطراف زانو قرار می دهد. اینکه آیا فرد اجازه دارد پس از عمل  وزن خود را روی پای جراحی شده بیندازد یا خیر، بستگی به نوع عمل و اجازه پزشک جراح دارد.

انجام فیزیوتراپی برای اکثر افراد جهت بازگشت قدرت و حرکت مفاصل، ضرورت دارد و مدت انجام آن نیز بستگی به نوع عمل بیمار دارد. علاوه بر آن ممکن است پزشک انجام تمرینات ساده ورزشی و حرکات کششی در منزل را به بیمار توصیه کند که قسمت مهمی از روند درمان به حساب می آید و انواع آن بستگی به نوع عمل و مشکل بیمار دارد.

عمل جراحی آرتروسکوپی زانو غالبا در شناسایی بیماری های زیر موثر است:

• وجود درد دائمی در مفاصل
• صدمه دیدن غضروف
• شناور بودن قسمت هایی از استخوان یا غضروف
• تجمع مایع داخل زانو که باید تخلیه شود.

روش جراحی آرتروسکوپی زانو مناسب همه افراد نیست و معمولا بیمارانی که مبتلا به پوکی یا تخریب استخوان هستند از این روش نتیجه خوبی نمی گیرند.

درمان پارگی مینیسک با جراحی آرترسکوپی زانو

علل انجام عمل جراحی آرتروسکوپی زانو

در مرحله اول پزشک جهت تشخیص و شناسایی آسیب مفاصل پس از بررسی دقیق سوابق بیمار و معاینه کامل او، به وسیله عکس های رادیو گرافی که از طریق اشعه ایکس گرفته می شوند یا ازطریق ام آر آی و سی تی اسکن می تواند بیماری را تشخیص دهد. ولی تشخیص نهایی به وسیه آرتروسکوپی بسیار دقیق تر از تشخیصی می باشد که ازطریق جراحی باز سنتی، رادیولوژی یا ام آرآی به دست آمده است.

 از دلایل متعدد انجام جراحی آرتروسکوپی زانو می توان به موارد زیر اشاره کرد :

پاره شدن غضروف داخلی زانو یا همان مینیسک و ترمیم آن

• تغییر شکل غیر طبیعی مینیسک
• شل بودن مفاصل زانو
• شکستگی های داخلی یا نزدیک به مفصل زانو ( برای درمان این نوع عارضه اغلب به جراحی باز نیاز می باشد )
• ترمیم و اصلاح رباط پاره شده ( در برخی موارد انجام عمل باز ضرورت پیدا می کند )
• احساس درد مداوم درزانو که به درمان های دارویی پاسخ نداده است
• حذف سینوویوم ( پوشش داخلی زانو ) که دچار التهاب شده است
• ترمیم رباط صلیبی قدامی و خلفی زانو که دو عدد از چهار رباط اصلی زانو به حساب می آید و اکثرا با انجام آرتروسکوپی بهبود می یابد.
• رها سازی یک طرفه زانو جهت شل کردن رباط هایی که کشکک را به طرف بیرون کشیده و باعث می شوند فرد هنگام خم و راست کردن مفصل زانو احساس درد داشته باشد.
• انجام جراحی میکروفرکچر یا ریز شکستگی که از طریق ایجاد سورا خ هایی روی لایه بیرونی استخوان ، باعث تحریک بدن برای ساخت غضروف جدید می شود.
• برداشتن بقایای اضافی بافت هایی که از دوران جنینی در بدن باقی مانده است که اصطلاحا به آن پلیکا گفته می شود.
• عمل کاشت کندروسیت خودی که به معنی انتقال غضروف از بخش های سالم مفصل به نقاط صدمه دیده است و از بخش هایی از مفصل برداشته می شود که به غضروف نیازی ندارند.
• درمان آرتروز زودرس زانو یا همان التهاب مفصل زانو که اگر ناشی از پارگی غضروف باشد با انجام عمل آرتروسکوپی نتیجه خوبی حاصل شده  و بهبود می یابد.

بنابراین پیش از انجام جراحی باید منشا اصلی درد زانو مشخص شود تا بتوان تیجه آرتروسکوپی زانو را پیش بینی کرد.

مزایا و معایب جراحی آرتروسکوپی زانو

حتما مطالعه کنید : مراقبت های بعد از عمل آرتروسکوپی زانو

مزایای عمل جراحی آرتروسکوپی زانو

انجام جراحی آرتروسکوپی زانو در ابتدا بیشتر مورد توجه ورزشکاران معروف قرار گرفت و استقبال بسیاری از این روش جراحی به عمل آمد. اما امروزه نیز مورد توجه اکثریت مردم قرار دارد و به عنوان یک روش جراحی ساده نسبت به جراحی های باز و مزایایی که نسبت به آن دارد مورد استقبال مردم و همین طور پزشکان قرارگرفته است.

جراحی آرتروسکوپی زانوتحت عنوان "جراحی بسته زانو" نیز شناخته می شود. درمان برخی بیماری ها از طریق آرتروسکوپی علاوه بر ساده شدن عمل جراحی، درد کمتری به بیمار تحمیل شده و دوره نقاهت کوتاه تری هم دارد. در اکثر موارد بیمار همان روز یا فردای روز عمل از بیمارستان ترخیص می شود و همچنین می تواند پس از چند روز به سر کار خود بازگردد.

به طور کلی مزایای عمل جراحی آرتروسکوپی زانو را می توان شامل موارد زیر دانست :

• وارد آمدن آسیب کمتر به بافت های اطراف زانو
• کاهش دوره نقاهت پس از عمل و بهبودی سریع تر
• به دلیل ایجاد برش های کوچک در حین عمل بخیه کمی نیز نیاز است.
• کاهش درد پس از عمل
• به دلیل وجود برش های کوچک ریسک ابتلا به عفونت کاهش می یابد.

تمرینات توانبخشی بعد از جراحی آرتروسکوپی زانو

عوارض انجام جراحی آرتروسکوپی زانو

عمل آرتروسکوپی زانو نیز مانند دیگر اعمال جراحی عوارض و معایب خاص خود را دارد.برخی از این عوارض به شرح زیر می باشد :

• خونریزی بسیار زیاد زانو در حین عمل
• وجود عفونت در محل مورد نظر
• بروز مشکلات تنفسی بیمار ناشی از داروی بیهوشی
• حساسیت بیمار نسبت به داروی بیهوشی و دیگر داروهای استفاده شده در حین عمل

عوارض جانبی زیر مختص عمل آرتروسکوپی زانو می باشد :

• احساس درد که کاملا طبیعی می باشد و اغلب پس از 2 الی 3 هفته کاهش می یابد.
• تقریبا تا 6 ماه پس از عمل ، تورم در کل زانو وجود دارد.
• اطراف نواحی جراحی شده معمولا تا 4 هفته حساس به لمس هستند.
• ممکن است به علت وجود ورم و حساسیت لمس تا 6 هفته ، بیمار نتواند زانو بزند.
• خونریزی شدید داخل مفصل زانو
• ایجاد لخته خون در پا
• بروز عفونت داخل مفصل زانو
• خشک شدن و سفت شدن زانو
• آسیب های احتمالی غضروف، رباط، مینیسک، رگ های خونی یا اعصاب زانو

توجه داشته باشید که این خطرات شیوع زیادی ندارند و اکثر افراد بدون هیچگونه مشکلی به طور کامل بهبود می یابند. 

در صورت بروز علائم زیر باید به پزشک متخصص مراجعه شود :

• در صورت تورم همراه با قرمزی محل، احساس درد یا بی حسی انگشتان پا، زانوی جراحی شده  خود را کمی از سطح قلب بالاتر آورده و حدود یک ساعت این وضعیت را حفظ کنید. در صورتی که علائم ذکر شده بهبود نیافت ضروری است به پزشک مراجعه شود.
• مشاهده ترشحات بدبو یا ترشحات به رنگ سبز یا زرد که سابقه مواجهه با آن ها را نداشته اید.
• احساس درد یا تورم درقسمت عضلات پشت ساق
• وجود تب و لرز در صورتی که تب بیمار به بالای 5 درجه سانتی گراد برسد یا دمای بدن او در طول 24 ساعت بیش از 38 درجه باشد لازم است که با متخصص در این رابطه  مشورت گردد.

مراقبت های ضروری بعد از جراحی آرتروسکوپی زانو

مراقبت های ضروری پس از عمل جراحی آرتروسکوپی زانو

همان طور که قبلا نیز اشاره کردیم مدت دوره نقاهت پس از انجام آرتروسکوپی بسیار کمتر از جراحی های باز است و بیمار همان روز جراحی پس از دریافت نکات و دستورالعمل های لازم جهت مراقبت از خود، از بیمارستان مرخص می شود.

رعایت نکات زیر در دوره نقاهت پس از عمل ضروری می باشد :

• برای کاهش درد و تورم نواحی اطراف زانو ، می توان از کمپرس یخ استفاده کرد.
• سعی شود تا چند روز پس از عمل پای جراحی شده بالا نگه داشته شود.
• بیمار باید به اندازه کافی استراحت داشته باشد.
• تعویض پانسمان به طور مرتب و خشک نگه داشتن محل زخم.معمولا پس از 5 تا 10 روز پانسمان برداشته می شود.
• طبق دستور پزشک و رعایت نکات مراقبتی می توانید به حمام بروید.دقت داشته باشید که به وسیله یک پلاستیک محل زخم خود را بپوشانید تا از خیس شدن پانسمان جلوگیری کنید.
• کمک گرفتن از عصای زیر بغل و زانوبند طبی در حین راه رفتن و رعایت توصیه های ارائه شده توسط پزشک
• مصرف منظم مسکن های تجویز شده توسط پزشک
• انجام تمرینات روزانه زانو توصیه شده توسط پزشک یا فیزیوتراپ جهت بازپروری عملکرد و قدرت زانو.
• انجام ورزش های تقویتی عضله های چهار سر و بالا بردن پا در حالت مستقیم از جمله تمریناتی هستند که معمولا به بیماران توصیه میشود.
• پرهیز از استعمال دخانیات و نوشیدنی های الکلی

گاهی پزشک جهت پیشگیری از ایجاد لخته خون برای بیمار قرص آسپرین تجویز می کند. مدت درمان و بهبودی در بیماران مختلف، متفاوت است. برخی قادرند پس از 1 الی 3 هفته فعالیت های سبک و معمولی را انجام دهند و پس از گذشت 6 تا 8 هفته پس از عمل نیز بیشتر فعالیت های خود را آغاز کنند و بهبودی کامل زانوی خود را به دست بیاورند. 

در مورد رانندگی و استفاده از اتومبیل  نیز لازم به توضیح است که هرگاه درد به طور کامل از بین رفت و حس کردید که قادر هستید ترمز های ناگهانی بگیرید ، می توانید رانندگی کنید و اغلب چندین هفته یا چند ماه طول می کشد و پزشک براساس فاکتورهایی نظیر نوع بیماری ، میزان درد بیمار ، نوع داروهای تجویز شده، میزان توانایی بیمار در کنترل زانو و اینکه آیا اتومبیل دنده اتوماتیک است یا خیر، به بیمارخود اجازه رانندگی می دهد.

همچنین پزشک به شما خواهد گفت که پس از گذشت چه مدت زمانی می توانید به تمرینات ورزشی خود مانند وزنه برداری برگردید.اکثر بیماران پس از 6 هفته اجازه این کار را دارند.ولی در برخی افراد این زمان ممکن است چندین ماه به طول بیانجامد.

در چه مواردی پزشک انجام جراحی آرتروسکوپی زانو را منع می کند؟

برای انجام عمل آرتروسکوپی زانو معمولا مانعی وجود ندارد و موارد منع آن توسط پزشک بسیار اندک هستند. توجه به این نکته ضروری است که پزشک نباید قبل از معاینات دقیق بالینی بیمار و انجام روش های درمانی غیر تهاجمی اقدام به جراحی کند. بلکه پزشک برای بیمار در صورتی انجام عمل آرتروسکوپی زانو را ضروری می داند که سایر راه های دارویی و غیر تهاجمی در بهبودی بیمار موثر نبوده باشد. در برخی مواقع نیز به دلیل وجود عفونت های سطحی در بدن بیمار انجام آرتروسکوپی امکان پذیر نمی باشد. زیرا ریسک وجود عفونت های مفصلی در بیمار بسیار بالا می باشد که مانع از انجام موفق آرتروسکوپی می شود. از دیگر مواردی که مانعی برای انجام عمل آرتروسکوپی زانو به شمار می رود خشکی شدید مفاصل است. همچنین صدمات وارد شده به اطراف مفصل نیز موجب می شود از داخل مفصل مایعی به بیرون نشت کند که مانع از انجام جراحی آرتروسکوپی زانو می شود.