تعویض جزئی مفصل زانو

تعویض جزئی مفصل زانو نوعی آرتروپلاستی زانو (تعویض مفصل) است. جراح شما بخش‌هایی از مفصل زانو را که آسیب دیده‌اند، توسط قطعات پروتز جایگزین می‌کند. اکثر افراد پس از انجام عمل تعویض جزئی مفصل زانو به حدود شش هفته زمان نیاز دارند تا شروع به راه رفتن کنند. اما برخی دیگر بلافاصله با کمک عصا یا واکر راه رفتن را شروع می‌کنند.

 

 

 

تعویض جزئی مفصل زانو چیست؟

تعویض جزئی مفصل زانو، عملی جراحی برای تعویض بخشی از مفصل زانو است. این عمل به آرتروپلاستی (تعویض مفصل) معروف است.

جراح بخش‌های آسیب‌دیده مفصل زانو را برمی‌دارد و آن‌ها را با مفصلی مصنوعی (پروتز) از جنس فلز و پلاستیک جایگزین می‌کند.

 

همچنین بخوانید: اطلاعات کامل درباره جراحی تعویض مفصل زانو

 

آناتومی زانو

مفصل زانو از سه استخوان تشکیل شده است: استخوان ران (فمور)، کشکک (کاسه زانو) و درشت‌نی (استخوان ساق پا).

دو برآمدگی دستگیره‌مانند در پایین استخوان ران که به‌عنوان کندیل‌های فمورال شناخته می‌شوند، قسمت بالای زانو را تشکیل می‌دهند. قسمت بالایی استخوان درشت‌نی که به‌عنوان فلات تیبیا شناخته می‌شود، قسمت پایینی را تشکیل می‌دهد. کاسه زانو در جلوی کندیل‌های فمورال قرار می‌گیرد.

سه بخش در مفصل زانو وجود دارد:

• بخش  داخلی زانو
• بخش جانبی (خارجی). از مفصل‌بندی پایین‌ترین قسمت استخوان ران (فمور) و بالاترین قسمت استخوان ساق پا (درشت‌نی) تشکیل می‌شود
• بخش پاتلوفمورال. جایی که کشکک در جلوی استخوان ران قرار دارد.

 

آرتروز زانو ممکن است در هر یک از این قسمت‌ها رخ دهد. بااین‌حال، بخش داخلی شایع‌ترین محل تشکیل آرتروز زانو است و پس از آن قسمت جانبی قرار دارد. (آرتریت محدود به قسمت پاتلوفمورال زانو نادر است و ممکن است نیاز به تعویض مفصل کشکک داشته باشد.)

جراحان تعویض جزئی زانو را در قسمت‌های داخلی و جانبی انجام می‌دهند.

 

انواع عمل جراحی تعویض جزئی مفصل زانو

دو نوع اساسی تعویض جزئی مفصل زانو وجود دارد:

• آرتروپلاستی زانو تک کندیلار (متداول‌تر)، که در آن یک طرف «بخش داخلی  یا جانبی (سمت خارجی)» سطوح مفصل زانو تعویض می‌شود.
• تعویض مفصل پاتلوفمورال (کمتر شایع است)، که در آن فقط کشکک زانو و بخشی از استخوان ران که به آن متصل است، تعویض می‌شود.

 

چه بیماری‌هایی با عمل تعویض جزئی مفصل زانو درمان می‌شوند؟

آرتریت شایع‌ترین بیماری‌ای است که باعث می‌شود افراد به جراحی تعویض جزئی مفصل زانو نیاز داشته باشند. اکثر افرادی که تعویض جزئی مفصل زانو را انتخاب می‌کنند، مبتلا به آرتروز هستند.

اگر علائم زیر را به‌صورت شدید تجربه کنید و این علائم پس از انجام درمان‌های غیرجراحی بهبود پیدا کنند، پزشک عمل جراحی تعویض جزئی زانو را توصیه می‌کند:

• درد مفاصل
• سفتی مفاصل
• تحرک محدود (مشکل در حرکت زانو)
• تورم

 

آمادگی پیش از عمل تعویض جزئی مفصل زانو

پزشک اقداماتی را که باید پیش از عمل انجام دهید برای شما توضیح می‌دهد. این اقدامات عبارت‌اند از:

• معاینه فیزیکی برای اطمینان از سلامت کافی برای جراحی
• آزمایشات خون
• نوار قلب برای بررسی سلامت قلب شما
• معاینه و ترمیم‌ دندان‌ها برای کاهش خطر ابتلا به عفونت پس از جراحی
• آزمایش‌های تصویربرداری، ازجمله عکس‌برداری از زانو با اشعه ایکس. این آزمایش‌ها نادر هستند، اما ممکن است به تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا توموگرافی کامپیوتری (CT) نیز نیاز داشته باشید.

لیستی از داروها و مکمل‌های گیاهی یا بدون نسخه‌ای (OTC) که مصرف می‌کنید، تهیه کنید و در اختیار پزشک و جراح خود قرار دهید. ممکن است مجبور باشید قبل از جراحی مصرف برخی داروها یا مکمل‌ها را متوقف کنید.

جراح به شما خواهد گفت که روز قبل از جراحی چه زمانی باید خوردن و آشامیدن را متوقف کنید. بیشتر افراد باید 12 ساعت قبل از عمل از خوردن و آشامیدن خودداری کنند.

 

در طول عمل تعویض جزئی مفصل زانو چه اتفاقی میفتد؟

عمل جراحی تعویض جزئی مفصل زانو با استفاده از بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی از کمر به پایین انجام می‌شود و معمولاً حدود یک ساعت طول می‌کشد.

جراح در طول عمل تعویض جزئی مفصل زانو، اقدامات زیر را انجام خواهد داد:

• ابتدا غضروف و استخوان آسیب‌دیده قسمت های قابل جایگزینی را‌ برمی‌دارد.
• قطعات پروتز را وارد می‌کند.
• اسپیسری پلاستیکی را داخل زانو قرار می‌دهد تا بالشتک صاف غضروف آسیب‌دیده یا برداشته‌شده را دوباره ایجاد ‌کند.

 

بعد از جراحی تعویض جزئی مفصل زانو چه اتفاقی میفتد؟

پس از جراحی، به اتاق ریکاوری منتقل خواهید شد. تیم جراحی برای چند ساعت شما را زیر نظر خواهند داشت تا مطمئن شوند بدون عارضه جانبی به هوش می‌آیید. آن‌ها همچنین در این فاصله علائم حیاتی و سطح درد شما را کنترل خواهند کرد.

اکثر افراد می‌توانند در همان روز بعد از عمل تعویض جزئی مفصل زانو به خانه بروند. برخی از بیماران نیز به مدت یک شب در بیمارستان بستری می‌شوند.

 

مزایای عمل تعویض جزئی مفصل زانو چیست؟

تعویض جزئی مفصل زانو روشی ایمن و مؤثر برای تسکین علائم طولانی‌مدت مانند درد و سفتی است. افرادی که تعویض جزئی مفصل زانو انجام می‌دهند معمولاً بعد از عمل می‌توانند به تحرک بپردازند و کیفیت زندگی آن‌ها افزایش می‌یابد.

جراحی تعویض جزئی مفصل زانو فقط بافت آسیب‌دیده را حذف می‌کند. بنابراین نسبت به تعویض کامل عملی ساده‌تر و کوتاه‌تر است و از برش کوچک‌تری استفاده می‌کند. در این عمل خطر کمتری برای عوارضی مانند از دست دادن خون، لخته شدن خون و عفونت وجود دارد. افرادی که تعویض جزئی زانو انجام می‌دهند، اغلب درد و تورم کمتری را تجربه می‌کنند، بنابراین دوره نقاهت و بهبودی آن‌ها به‌طور کلی سریع‌تر و آسان‌تر از تعویض کامل مفصل زانو است.

 

عوارض بالقوه عمل تعویض جزئی مفصل زانو چیست؟

برخی از افرادی که جراحی تعویض جزئی مفصل زانو انجام می‌دهند هنوز درد و سایر علائم را در زانوهای خود تجربه می‌کنند. عوارض نادر عبارت‌اند از:

• لخته شدن خون
• عفونت داخل زانو یا محل جراحی شما
• آسیب عصبی
• آسیب رگ‌های خونی
• مشکلات مربوط به ایمپلنت‌های پروتز، ازجمله فرسوده شدن خیلی زود یا شل شدن دستگاه
• بافت اسکار در داخل زانوی شما
• کاهش دامنه حرکتی زانو و سفتی

 

برخی از بیماری‌ها باعث می‌شوند بهبودی پس از تعویض جزئی مفصل زانو دشوارتر شود. بنابراین درمورد سابقه سلامتی خود با جراح صحبت کنید و اگر مبتلا به بیماری‌های زیر هستید حتماً‌ به جراح اطلاع دهید:

• هموفیلی
• دیابت
• سایر بیماری‌های خودایمنی (مانند لوپوس)

 

ریکاوری بعد از عمل تعویض جزئی مفصل زانو

بهبودی کامل پس از تعویض جزئی مفصل زانو ممکن است چند ماه طول بکشد. اما بعد از شش هفته می‌توانید بیشتر فعالیت‌های معمول خود را از سر بگیرید.

زمان بهبودی شما به عوامل زیر بستگی دارد:

• سطح فعالیت شما قبل از جراحی
• سن شما
• سایر بیماری‌های شما

جراح برنامه‌ای برای بهبودی شما پیشنهاد می‌دهد. اما به‌طور کلی باید اقدامات زیر را انجام دهید:

• استفاده از کمپرس یخ: برای تسکین درد و تورم چند بار در روز و هر بار به مدت 20 دقیقه از کمپرس یخ استفاده کنید.
• بالا آوردن زانو: تا جایی که ممکن است زانوی خود را بالاتر از سطح قلب خود قرار دهید. می‌توانید درحالی‌که دراز کشیده‌اید آن را روی کوسن‌ها یا بالش‌ها قرار داده یا اگر روی صندلی نشسته‌اید، آن را روی میزی بلندتر قرار دهید.
• تمیز نگه داشتن محل جراحی: به دستورالعمل‌های مربوط به مراقبت از محل جراحی دقت کنید. از جراح بپرسید چه زمانی باید پانسمان خود را تعویض کنید و چه زمانی دوش گرفتن یا حمام کردن بی‌خطر هستند.
• انجام تمرینات خانگی: جراح تمریناتی به شما می‌دهد تا در اسرع وقت بعد از جراحی انجام دهید. او به شما نشان می‌دهد چگونه حرکات و تمرینات را برای تقویت عضلات اطراف زانو و جلوگیری از سفتی زانو انجام دهید. تمرینات خود را هر چند وقت یک‌بار (طبق دستور جراح) انجام دهید. آن‌ها به بهبودی شما کمک می‌کنند و باعث می‌شوند مفصل شما عملکرد خود را بازیابد.
• شرکت در جلسات فیزیوتراپی: پس از جراحی، به مدت چند هفته باید در جلسات فیزیوتراپی شرکت کنید. این جلسات به شما کمک می‌کنند با خیال راحت حرکات مختلف ازجمله خم کردن زانو، راه رفتن و اعمال وزن بدن بر روی زانو را انجام دهید.

 

مدیریت درد پس از تعویض جزئی مفصل زانو

پس از جراحی، به‌خصوص در چند هفته اول بهبودی احساس درد خواهید کرد. دردی که احساس می‌کنید به‌خاطر جراحی و بهبودی بدن است.

جراح شما ترکیبی از داروهای مسکن تجویزی، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی بدون نسخه (NSAIDs) (اگر مصرف آن‌ها برای شما بی‌خطر باشد) و استامینوفن برای تسکین درد شما پیشنهاد می‌کند. جراح درخصوص مقدار، نوع و زمان مصرف داروهای مختلف توصیه‌های لازم را ارائه می‌دهد.

اگر احساس می‌کنید که درد زیادی دارید یا اگر نگران عوارض ناشی از مصرف داروهای ضددرد هستید، با جراح خود صحبت کنید.

 

برای کمک به بهبودی پس از تعویض مفصل زانو چه کاری می‌توانم انجام دهم؟

شما می‌توانید بلافاصله پس از جراحی با واکر راه بروید. اما احتمالاً برای برخی از فعالیت‌های روزمره در خانه به کمک نیاز خواهید داشت، ازجمله:

• حمام کردن
• تمیز کردن خانه
• شستشوی لباس‌ها
• آشپزی
• خريد كردن

قبل از برنامه‌ریزی کنید و از یکی از عزیزان‌تان بخواهید بعد از جراحی به شما کمک کند. اگر در دوران نقاهت به کمک نیاز داشته باشید، جراح منابعی را به شما پیشنهاد می‌دهد.

 

پیش از جراحی تغییراتی در خانه خود ایجاد کنید تا بهبودی شما آسان‌تر و ایمن‌تر اتفاق بیفتد. تغییراتی که باید در خانه ایجاد کنید عبارت‌اند از:

• قرار دادن نیمکت یا صندلی در حمام برای دوش گرفتن
• نصب میله‌ها یا دستگیره‌هایی برای نشستن و بلند شدن از روی توالت فرنگی
• تغییر دکوراسیون خانه، جمع کردن سیم‌های اضافی و فرش‌های سبک برای جلوگیری از زمین خوردن
• محکم کردن نرده‌ها در امتداد هر پله

 

چه زمانی بعد از عمل تعویض جزئی مفصل زانو باید با پزشک تماس بگیرم؟

درصورت مشاهده هر یک از علائم زیر فوراً با جراح یا پزشک خود تماس بگیرید:

• درد قفسه سینه
• تنگی نفس
• تب بالاتر از 39 درجه سانتی‌گراد
• خونریزی
• علائم عفونت در محل جراحی ازجمله نشت، تورم، تغییر رنگ، بو یا احساس گرما
• درد جدید یا بدتر شده در ساق پا، مچ پا یا کل پا
• درد شدیدی که پس از مصرف داروی مسکن بهتر نمی‌شود

 

جمع‌بندی

تعویض جزئی مفصل زانو، عملی جراحی برای تعویض بخشی از مفصل زانو است. جراح در طول این عمل بخش آسیب‌دیده را برمی‌دارد و مفصل مصنوعی زانو (ایمپلنت) را به جای آن قرار می‌دهد. این عمل جراحی، عملی ایمن و مؤثر است که به تسکین درد بیماران مبتلا به درد زانو کمک می‌کند. دکتر علیرضا جواهری یکی از متخصصان حاذق درزمینه عمل جراحی زانو و لگن است که مهارت کافی درخصوص انجام عمل تعویض جزئی مفصل زانو دارد. بنابراین اگر قصد دارید عمل جراحی تعویض جزئی زانو انجام دهید با مرکز ما تماس بگیرید و از خدمات ما بهره‌مند شوید.

منبع محتوا : clevelandclinic