آرتروسکوپی لگن

آرتروسکوپی لگن

آرتروسکوپی لگن یک روش درمانی نیمه تهاجمی است که با انجام آن می توان اختلالات و مشکلات  مفصل لگن را درمان کرد. آرتروسکوپی لگن در مقایسه با  آرتروسکوپی زانو و شانه پیچیده تر می باشد.

به دلیل آنکه عمق مفصل لگن زیاد بوده و شامل عصب های مهمی می باشد بنابراین جراحی آرتروسکوپی لگن به دلیل دشواری های خاص خود نیاز به ابزارهای مجهزتری نیز دارد. انجام عمل آرتروسکوپی لگن سال های بسیاری است که مورد استفاده پزشکان به عنوان یک روش درمانی موثر قرار دارد اما نسبت به عمل های آرتروسکوپی زانو یا شانه رواج کمتری دارد. 

عمل جراحی آرتروسکوپی لگن یک روش کم تهاجمی است. به این صورت که یک آرتروسکوپ به داخل مفصل وارد شده و علاوه بر تشخیص آسیب به ترمیم آن نیز می پردازد. آرتروسکوپ یک وسیله اپتیک مخصوص جراحی بوده که متشکل از عدسی، منبع نور و یک دوربین ویدیویی است.

دوربین آرتروسکوپ از داخل مفصل تصویرهایی مربوط به داخل لگن را به یک مانیتور ارسال کرده که به کمک آن ها پزشک جراح می تواند آسیب موجود در مفصل را شناسایی کرده و با توجه به نوع آن، اقدام به ترمیم و درمان بیماری کند و در حین جراحی کلیه فعالیت ها درون صفحه نمایش نشان داده می شوند.

روش انجام آرتروسکوپی لگن به این صورت می باشد که پزشک جراح با ایجاد یک الی دو حفره روی مفصل ، یک آرتروسکوپ را به منظور شناسایی و ترمیم عارضه به داخل مفصل وارد می کند. آرتروسکوپ نوعی وسیله جراحی است که دوربینی سرآن قرار دارد و از طریق آن پزشک ارتوپد قادر است آسیب های مفصل را شناسایی کرده و تصمیمات درمانی خود را اتخاذ نماید.

دستگاه آرتروسکوپ در جراحی آرتروسکوپی لگن

آناتومی لگن

لگن نوعی مفصل متشکل از گوی و حفره است. حفره محل اتصال استخوان به لگن را شکل می دهد که قسمتی از استخوان بزرگ لگن خاصره است و گوی سر استخوان فیمورال است که در انتهای بالایی استخوان فیمور ( استخوان ران ) قرار دارد. بافتی لغزنده تحت عنوان غضروف مفصلی وجود دارد که پوشاننده سطح گوی و حفره است.

این بافت می تواند با ایجاد یک سطح صاف و بدون اصطکاک باعث شود استخوان ها به سهولت روی یکدیگر حرکت کنند. حفره ی حقه ای دارای یک حلقه غضروفی فیبری قوی به نام لابروم است. 

مفصل توسط بافت هایی پیوندی به نام رباط احاطه شده است و این رباط ها با تشکیل کپسول هایی موجب نگه داشته شدن مفصل در آن محل می شوند. همچنین سطوح زیر کپسول به وسیله سطح نازکی به نام سینویوم پوشانده شده است. سینویوم با تولید یک ماده مفصلی باعث لغزش لگن در محل می شود. در یک لگن سالم، سر استخوان فیمورال بطور کامل در حفره حقه ای قرار می گیرد.

دلایل انجام عمل جراحی آرتروسکوپی لگن

- زمانی که استخوان ران بزرگ می شود باعث می شود که حفره های استخوان با هم برخورد داشته که منجر به بروز آسیب جدی در مفصل لگن شده و جهت برطرف نمودن آن از روش آرتروسکوپی استفاده می شود.

- خروج تاندون از جای خود و در نتیجه ایجاد ساییدگی در مفاصل نیز از دیگر دلایل انجام عمل آرتروسکوپی لگن می باشد.

- برطرف نمودن آسیب های وارد شده به مفصل لگن ناشی از لابروم

- جهت درمان و بهبود ساییدگی های مختلف

- یکی دیگر از شایعترین عوارضی که توسط جراحی آرتروسکوپی درمان می شودعفونت های مفصل لگن می باشد. 

جراحی آرتروسکوپی برای درمان ساییدگی مفصل ران و لگن

جراحی آرتروسکوپی لگن چه اعمالی را روی مفصل ران انجام می دهد ؟

- هدف اصلی اکثر جراحی های آرتروسکوپی مفاصل لگن ، حذف بافت های زائد و مزاحم مانند غضروف ها می باشد.

- ترمیم پارگی های لابروم ( لابروم حلقه ای غضروفی دور کاسه ی مفصل ران می باشد )

- حذف خارهای استخوانی در استخوان ران یا استابولوم که موجب درد مفصل ران می شود.

- حذف غشای سینوویال ( غشای پوشاننده ی مفصل ) که دچار آسیب شده است.

- جهت درمان آرتروز درصورتی که بیماری در مراحل اولیه خود باشد.علاوه بر آن هنگامی که دیگر روش های تشخیصی مانند ام آر آی جوابگو نباشد با انجام آرتروسکوپی می توان عوارض موجود در مفصل لگن را شناسایی کرد.

- برای بیماران مبتلا به ناپایداری مفصل ، انجام آرتروسکوپی مفصل لگن همراه با انقباض گرمایی می تواند در بهبود این عارضه موثر واقع شود.

- درمان گیر افتادگی مفصل لگن ، جدیدترین کاربرد آرتروسکوپی می باشد که با انجام آن خارهای استخوانی دردناک مفصل ران حذف می شوند.

نحوه انجام جراحی آرتروسکوپی لگن

 انجام عمل جراحی آرتروسکوپی لگن مناسب چه افرادی می باشد ؟

در صورتی که شدت درد بیمار در ناحیه لگن به حدی باشد که به روش های درمانی غیر جراحی پاسخ مناسب ندهد ، متخصص ارتوپد انجام عمل آرتروسکوپی لگن را پیشنهاد میکند.

شیوه های درمانی غیر از جراحی عبارتند از : استراحت ، انجام فیزیوتراپی  و مصرف دارو یا تزریق که باعث کاهش التهاب موجود در مفصل می شود.التهاب واکنش طبیعی بدن به عارضه یا بیماری است.

وقتی به مفصل لگن بر اثر حوادثی صدمه وارد می شود ، التهاب به وجود آمده  باعث ورم ، درد و سفتی لگن می شود. با انجام عمل آرتروسکوپی لگن می توان علائم درد ناشی از آسیب لابروم  و غضروف های مفصلی و سایر بافت های نرم اطراف مفصل را کاهش داد.

اگرچه ممکن است این عارضه در اثر عوامل مختلفی مانند عوامل زیر ایجاد شده باشد.عمل آرتروسکوپی لگن در درمان اختلالات زیر بهترین نتایج را در بر داشته اند :

گیر افتادگی یا قفل شدن مفصل لگن

هنگامی که فرد حین راه رفتن در ناحیه لگن ناگهان احساس درد کند به این عارضه قفل شدگی لگن می گویند و دلیل آن این است که گردن استخوان ران به لبه ی کاسه ی مفصل فشار وارد می آورد  که می توان با انجام عمل آرتروسکوپی لگن این مشکل را درمان کرد.به این صورت که بخش هایی از استخوان های ران یا لگن برداشته می شوند و پس از ترمیم لابروم مجدد در جای خود قرار می گیرند.

پارگی بافت لابروم

به بافت ضخیم پوشاننده ی کاسه ی مفصل ران لابروم می گویند.نقش لابروم حمایت از مفصل لگن است و هنگامی که دچار پارگی شود احتمال آن می رود که  تکه هایی از آن بین مفاصل گیر افتاده و منجر به درد آن ناحیه شود.اغلب افرادی که به علت گیر افتادگی مفصل به پارگی لابروم نیز دچار می شوند تنها با انجام عمل ارتروسکوپی لگن و برطرف شدن مشکل اصلی به طور کامل درمان خواهند شد.

اجسام شناور داخل مفصل

اگر چنانچه غضروف یا استخوانی در داخل مفصل لگن شکسته و رها شود هنگام تحرک فرد ممکن است در بخش های مختلف مفصل گیر کند و باعث قفل شدن آن مفصل شود که این اتفاق باعث درد در ناحیه لگن می شود.این عارضه را نیز می توان از طریق انجام آرتروسکوپی لگن بهبود بخشید و تکه های شناور را از بین برد.

سینوویت

سینوویت دردی گذرا و موقتی در ناحیه لگن می باشد که باعث لنگیدن فرد مخصوصا کودکان می شود.لازم است که در وهله اول دلیل اصلی سینوویت تشخیص داده شود.زیرا در صورت عدم تشخیص علت آن این عارضه برگشت پذیرمی باشد.همچنین زمانی که پوشش مفصل ران فرد دچار التهاب شده و و احساس درد می کند می توان با انجام عمل آرتروسکوپی آن را رفع نمود.

سندرم مفصل ران صدادار

یکی از شایع ترین عوارض میان افراد ، صدادار بودن مفصل لگن است که اکثر مواقع درحین راه رفتن فرد بروز می کند و صداهای غیر طبیعی از آن شنیده می شود و می تواند ناشی از دلایل  متفاوتی می باشد.ولی اغلب به علت درگیر شدن تاندون ها و بافت های نرم روی استخوان ها می باشد که با جداسازی آنها توسط عمل آرتروسکوپی لگن می توان این عارضه را بهبود بخشید.

آسیب رسانی به  غضروف ها

یکی از عواملی که باعث خرابی و ساییده شدن غضروف ها می شود بیماری آرتروز است که بر اثر آن غضروف موجود روی سر استخوان و یا کاسه مفصل لگن تخریب می شود.خرد کردن یکی از روش های موثر جهت توقف و کند کردن روند بیماری آرتروز می باشد و حتی ممکن است باعث بهبود آن نیز بشود.

به این صورت که سوراخ های کوچکی روی استخوان ایجاد شده که موظف به حمایت از غضروف ها هستند.این روش موجب خونریزی استخوان و در نتیجه تحریک روند بهبودی بدن می شود و درد را کم می کند.این روش در تمام بیماران به طور یکسان جواب نمی دهد و پزشک ارتوپد بسته به ناحیه آسیب دیده و میزان ضایعه  اقدام به روش درمانی لازم می کند.

اجزای دستگاه آرتروسکوپی لگن

فواید عمل آرتروسکوپی لگن

آرتروسکوپی لگن نوعی روش جراحی بسته به حساب می آید و نسبت به جراحی باز می تواند مزایای بیشتری داشته باشد.همچنین دوره بهبودی و نقاهت آن در مقایسه با روش جراحی باز کوتاه تر می باشد.در روش آرتروسکوپی لگن به دلیل برش کمی که در ناحیه لگن ایجاد می شود ریسک ابتلا به عفونت کاهش می یابد.از دیگر فواید این روش می توان به آسیب رسانی کمتر به عضلات و رباط ها اشاره کرد.

بطور کلی مزایای عمل آرتروسکوپی لگن نسبت به جراحی های باز شامل موارد زیر است :

- بریدگی کمتر

- کاهش آسیب به عضلات و رباط ها و سایر بافت های اطراف

- احساس درد کمتر

- سرعت بهبودی

- کاهش ریسک ابتلا به عفونت

- باقی ماندن جای زخم های کوچک تر

- تحرک سریع تر

- زمان بستری کمتر و دوره نقاهت کوتاه تر

مراقبت های بالینی بیمار در بیمارستان بعد از جراحی آرتروسکوپی لگن

معایب عمل آرتروسکوپی لگن

به صورت کلی می توان بیان کرد عوارض ناشی از عمل آرتروسکوپی لگن بسیار اندک می باشد و هر چه متخصص ارتوپد از تجربه و مهارت بیشتری برخوردار باشد این عوارض به حداقل میزان خود خواهد رسید.

آرتروسکوپی لگن یک روش جراحی کم خطر می باشد و شامل عوارض کوتاه مدتی مانند تورم احتمالی است که خیلی زود رفع می شود.از دیگر آسیب هایی که ممکن است حین عمل به بدن وارد شود آسیب غضروف های مفصلی می باشد که براثر برخورد وسایل جراحی به وجود می آید و البته این عارضه در تمام جراحی ها ممکن است اتفاق بیفتد.

توجه داشته باشید که این عوارض توسط افراد غیر متخصص اتفاق می افتد و بنابراین باید در انتخاب پزشک ارتوپد مناسب دقت لازم به عمل آید.

با توجه به توضیحات ارائه شده خطرات عمل آترسکوپی لگن را می توان در موارد زیر خلاصه کرد :

- وسایل جراحی استفاده شده ممکن است باعث صدمه به غضروف های مفصل ران شوند.این اتفاق ممکن است درتمام جراحی های آرتروسکوپی رخ دهد اما در آرتروسکوپی مفصل لگن شدیدتر است.زیرا این مفصل سفت است و بنابراین دسترسی به آن نیز دشوارتر خواهد بود.

- تورم مفاصل امری طبیعی و رایج در اعمال جراحی است که معمولا خود به خود پس از یک هفته برطرف می شود.

- به دلیل کشیدن مفصل در حین عمل ممکن است آسیب های عصبی به وجود آید و معمولا دائمی نخواهند بود.

- ریسک کمی در رابطه با عفونت و تشکیل ترومبوز وریدی عمقی ( لخته خون در پاها ) نیز وجود دارد.

برنامه ریزی و تصمیم جهت انجام عمل آرتروسکوپی لگن

زمانی که بیمار به تشخیص متخصص ارتوپد نیاز به عمل آرتروسکوپی لگن داشته باشد ، در وهله اول باید شرایط فیزیکی و جسمانی بیمار ارزیابی شود تا میزان سلامتی وی تعیین گردد و موانعی که ممکن است در انجام جراحی ایجاد مشکل کنند شناسایی و در صورت امکان رفع شوند. 

همچنین اگر بیمار دارای فاکتورهای ریسک مخصوص که به عمل جراحی مرتبط می باشد ، باشد پیش از انجام جراحی باید بررسی های دقیق تری توسط پزشک صورت پذیرد .بیمار باید پزشک خود را در جریان تمام داروها و مکمل هایی که استفاده می کند قرار دهد.

زیرا تنها در این صورت دکتر می تواند اطلاعاتی که پیش از عمل لازم است بدانید را به شما ارائه دهد.به عنوان مثال شاید نیاز باشد که مصرف دارویی خاص را مدتی قبل از عمل متوقف کنید. 

پس از آنکه وضعیت بیمار به طور کامل مورد ارزیابی قرار گرفت و سلامت عمومی وی تایید شد ، بیمار طبق وقتی که برای عمل تعیین می شود میتواند به بیمارستان مراجعه کند.همچنن لازم است که بیمار از زمان دقیق رفتن به بیمارستان و مدت زمان توقف خوردن و آشامیدن خود نیز مطلع شود.

در اکثر مواقع عمل آرتروسکوپی لگن به طور سرپایی انجام می شود.به این معنی که بستری شدن بیمار در بیمارستان ضرورتی ندارد و می تواند همان روز ترخیص شود. 

پیش از شروع جراحی آرتروسکوپی لگن ، متخصص بیهوشی شرایط عمومی بیمار را ارزیابی می کند.عمل آرتروسکوپی در اغلب موارد با  بیهوشی کامل انجام می پذیرد و بیمار در حین جراحی خواب است. 

در برخی مواقع هم می توان جراحی را از طریق بی حسی پایین تنه مانند بی حسی ستون فقرات و ناحیه اپیدورال انجام داد که در این صورت بیمار در حین جراحی بیدار است و از کمر به پایین دچار بی حسی می باشد.متخصص ارتوپد و پزشک بیهوشی قبل از انجام عمل در مورد نحوه عمل و روش بیهوشی با بیمار صحبت خواهند کرد.

معایب و مزایای جراحی آرتروسکوپی لگن

روش انجام عمل آرتروسکوپی لگن

در انجام عمل آرتروسکوپی لگن پس از بیهوشی کامل بیمار ، پزشک برشی کمتر ازیک سانتی متر روی مفصل بیمار ایجاد می کند و یک آرتروسکوپ را که مجهز به دوربین می باشد به داخل مفصل لگن می فرستد و به این طریق می تواند تمام جوانب لگن را مورد ارزیابی قرار دهد و به درمان مشکلات آن بپردازد.

پس از قرار گرفتن بیمار در وضعیتی مناسب ، پزشک جراح مفصل ران بیمار را تا حدی می کشد که استخوان ران از حفره آن به مقدار کافی بیرون آمده تا پزشک بتواند بدون صدمه زدن به غضروف ها ، وسایل جراحی را به بدن بیمار وارد کند و وضعیت کلی مفصل را مشاهده نماید.

علاوه بر آن ، این عمل با استفاده از یک دستگاه اشعه ایکس انجام می شود و توسط آن پزشک اطمینان پیدا میکند که ابزارها در جای مناسب خود قرار گرفته اند. پر کردن مفصل با یک مایع نمکی به وسیله یک پمپ انجام می شود و پس از آن آرتروسکوپ به منظور شناسایی عارضه مفصلی به داخل بدن فرستاده می شود و سپس درمان با ابزارهای خاص جراحی صورت می پذیرد.

در حین انجام عمل آرتروسکوپی لگن پزشک می تواند چندین عوارض موجود در بدن بیمار درآن ناحیه را درمان کند.به عنوان مثال :

- ترمیم غضروف پاره شده و اصلاح وضعیت آن

- تراشیدن زائده های استخوانی

- حذف قسمت هایی از بافت سینویال که دچار التهاب شده است

مدت زمان درمان با توجه به تشخیص پزشک و زمان مورد نیاز برای ترمیم عارضه متفاوت خواهد بود.

دوره نقاهت پس از انجام عمل آرتروسکوپی لگن

بیشتر بیماران پس از عمل آرتروسکوپی در همان روز از بیمارستان ترخیص می شوند و معمولا همان روز یا روز بعد تاثیرات مثبت این عمل را مشاهده خواهند کرد.همچنین ممکن است بیمار بعد از عمل چند هفته ای احساس درد خفیف داشته باشد و در برخی مواقع هم این درد تا 3 – 4 ماه ادامه دارد و گاهی نیز زودتر از بین می رود.

این درد اغلب ناشی از خونریزی به درون مفصل می باشد که پس از جراحی اتفاق افتاده و باعث ناراحتی در پوشش مفصل می شود.

معمولا به بیماران برای مدت چند روز اول پس از جراحی ، داروی مسکن تجویز می شود تا درد را کاهش دهد. پس از جراحی آرتروسکوپی در بیمارستان به بیمار عصا می دهند و با توجه به نوع عمل به او اجازه می دهند تا اندکی از وزن خود را روی پای جراحی شده بیندازد.

معمولا پس از سپری شدن دو هفته از عمل آرتروسکوپی لگن بیمار می تواند بطور عادی راه رفتن را آغاز کند.وزشکاران نیز می توانند تمرینات ورزشی خود را پس از حدود سه ماه از سر گیرند.اندکی ناراحتی و درد در حین انجام فعالیت ها به مدت 3 تا 6 ماه پس از جراحی طبیعی می باشد و جای نگرانی وجود ندارد. 

در اکثر موارد نیازی به فیزیوتراپی نیست و تورم اطراف مفصل لگن و کشاله ی ران و پا نیز پس از یک هفته برطرف خواهد شد.گاهی نیز ممکن بیمار در زانوی خود احساس درد داشته باشد که دلیل آن این است که در حین عمل کشش مفصل لگن از ناحیه ی کف پا اعمال شده و باعث کشیدگی مفصل زانو نیز می شود و درد ایجاد شده موقتی خواهد بود و به تدریج رفع می شود. 

اقدامات توانبخشی بیمار پس ازعمل آرتروسکوپی لگن

با توجه به برنامه جراحی بیمار ، پزشک یک برنامه مناسب توانبخشی به بیمار ارائه میدهد.گاهی نیاز است تا وقتی که لنگیدن بیمار متوقف می شود از عصای زیر بغل استفاده شود.

با این وجود اگر چنانچه فرد به شیوه های درمانی بیشتری نیاز داشته باشد استفاده از چوب زیر بغل به مدت 1 تا 2 ماه ادامه پیدا می کند. در بیشتر موارد هم جهت کسب بهترین نتایج درمانی و ریکاوری  بیمار، پزشک دستور انجام فیزیوتراپی می دهد.

انجام تمرین های حرکتی خاص برای بازیابی بدن به حالت اولیه از موارد بسیار ضروری می باشد که متخصص فیزیوتراپی آموزش های لازم در این زمینه را به بیمار می دهد.

مراقبت های بعد از عمل آرتروسکوپی لگن

مراقبت های لازم بعد از انجام عمل آرتروسکوپی لگن

متخصص ارتوپد پس از انجام جراحی دستوراتی را در جهت کاهش دوره نقاهت و جلوگیری از ابتلا به عوارض احتمالی پس ازعمل به بیمار ارائه می دهد و بیمار نیز موظف است تمام توصیه های پزشک را به مدت چند هفته رعایت نماید تا بهبودی کامل او حاصل شود :

- تغذیه سالم و مناسب

- خودداری از بلند کردن اجسام سنگین

- انجام تمرینات ورزشی مناسب طبق دستور پزشک

- پرهیز از مصرف دخانیات

- مصرف به موقع و صحیح داروها و مسکن های تجویز شده

- انجام فیزیوتراپی به منظور بازگشت هر چه زودتر عملکرد طبیعی مفاصل ران و انعطاف این مفاصل

- استفاده از عصای زیر بغل به دلیل اینکه  فشار وارد شده روی محل جراحی به حداقل برسد.

میزان موفقیت عمل آرتروسکوپی لگن

میزان موفقیت و کسب نتیجه عالی از عمل آرتروسکوپی لگن به نوع بیماری و عارضه موجود در مفاصل بستگی دارد.بر اساس تحقیقات انجام شده در این رابطه ، عمل آرتروسکوپی لگن بین 85 تا 90 درصد موفقیت آمیز بوده و به درمان بیماران و رفع مشکلات آنان و بازیابی بدن آنها به حالت اولیه پیش از بروز آسیب ، کمک بسیاری کرده است.

اغلب بیماران بعد از انجام جراحی آرتروسکوپی به طور کامل بهبود می یابند.ولی هنوز به طور قطعی نمی توان بیان کرد که این عمل تا چه میزان می تواند پیشرفت آرتروز را متوقف سازد. به عنوان مثال درمان اجسام شناور که به دلیل ضربه ایجاد می شوند بهترین نتایج را به همراه دارد و درمان پارگی لابروم در صورت خفیف بودن میزان آرتروز نیز میزان موفقیت خوبی را به دنبال داشته است. 

هزینه جراحی آرتروسکوپی لگن

مقدار هزینه آرتروسکوپی لگن براساس نوع عارضه و آسیب های وارده به بدن بیمار متفاوت می باشد.هنگام مراجعه به پزشک در صورتی که او عمل جراحی را با توجه به وضعیت بیمار ترجیح دهد ، درهمان جلسه بیمار را از تمام هزینه های جراحی مطلع می سازد.