ورزش‌های بعد از تعویض مفصل زانو و حرکات مناسب جهت تقویت عضلات

پس از انجام جراحی موفق تعویض مفصل زانو، انجام نرمش ها و ورزش های ارائه شده توسط پزشک و فیزیوتراپ یکی از اجزاء اصلی درمان به شمار می رود و گویی بدون انجام این تمرینات پروسه درمان کامل نمی شود و بیمار بهبودی لازم را به دست نخواهد آورد و در نهایت نتیجه مطلوبی از عمل نیز حاصل نمی شود.

فیزیوتراپی زانو بعد از تعویض مفصل زانو بسیار اهمیت دارد. زیرا با انجام تمرینات و تداوم آن ها بیمار رضایت کامل و طولانی مدت از زانوی مصنوعی خود دارد. مفاصل بیمار به علت درد و دوران نقاهت پس از عمل، دچار محدودیت حرکتی می شود و برای اینکه بتواند به زودی روی پای خود بایستد باید زانوی خود را تقویت کرده و اعطاف پذیری آن را افزایش دهد.

یکی از اهداف این تمرینات افزایش دامنه حرکتی بیمار می باشد. بازیابی و افزایش قدرت عضلات زانو و ایجاد هماهنگی بین عملکرد اجزای اندام تحتانی بیمار از دیگر اهداف حرکات ورزشی پس از عمل می باشد. در دوران نقاهت و توانبخشی پس از جراحی تعویض مفصل زانو بیمار باید روزی 2 – 3 بار و هربار به مدت 20 – 30 دقیقه ورزش و نرمش ها را انجام دهد و همین مقدار هم راه برود.

حتما بخوانید: دوره نقاهت بعد از تعویض مفصل زانو

تمرین های اولیه بعد از تعویض مفصل زانو

برخی نرمش ها سبک هستند و بیمار می تواند از همان لحظات اول پس از جراحی تعویض مفصل زانو و در اتاق ریکاوری آن ها را انجام دهد. انجام این نرمش ها در ابتدا ممکن است باعث درد و ناراحتی بیمارشود، اما ما این اطمینان را به شما می دهیم که با انجام این ورزش ها روند بهبودی شما سریع تر شده و از درد شما نیز کاسته می شود. در ادامه به شرح این نرمش ها می پردازیم :

- تقویت عضلات چهار سر ران ( Quadriceps Set)

برای انجام این تمرین حوله کوچکی را لوله کرده و کمی بالاتر از مچ پای خود قرار دهید. به طوری که پاشنه شما کمی بالاتر از سطح زمین قرار گیرد. سپس عضلات ران خود را منقبض کرده و در حالی که اندام تحتانی خود را صاف می کنید سعی کنید پشت زانوی خود را به زمین نزدیک کرده و به سمت پایین فشاردهید. پس از چند ثانیه عضلات خود را رها کرده و مجدد نرمش را تکرار کنید. این عمل را آنقدر تکرارکنید تا در قسمت ران خود احساس خستگی کنید.

- بلند کردن ساق (Straight Leg Raise)

زانوی خود را به صورت کاملا مستقیم نگه داشته و در این حالت پاشنه پای خود را چند سانتی متر از زمین بلند کنید و پس از چند ثانیه پای خود را پایین بیاورید. این تمرین را تا وقتی که در ران خود احساس خستگی کنید تکرارکنید.

 - خم کردن زانو در حالت خوابیده (Bed Supported Knee Bend)

برای انجام این نرمش به پشت دراز بکشید و در حالی که پاشنه پای شما روی زمین قرار دارد تا حدی که می توانید زانوی خود را خم کنید. چند ثانیه دراین حالت بمانید و سپس پای خود را دراز کرده و مجدد این تمرین را تکرارکنید.

 - خم کردن زانو در وضعیت نشسته (Sitting Supported Knee Bend)

این تمرین را می توانید در حالی که روی تخت یا صندلی نشسته اید انجام دهید، طوری که پاهای شما از لبه تخت آویزان باشد. پای سالم خود را زیر پای جراحی شده قرار دهید تا آن را حمایت کند و سپس زانوی جراحی شده خود را تا حدی که می توانید خم کنید و چند ثانیه این حالت را حفظ کنید و دوباره تمرین را تکرار کنید.

روش دیگر انجام این تمرین به این صورت می باشد که روی صندلی نشسته و بدون اینکه پای سالم خود را زیر پای جراحی شده قرار دهید، زانوی خود را تا حدی خم کنید که کف پایتان به زمین برخورد کند. می توانید بدن خود را کمی به جلو خم کنید تا زانوی عمل شده بیشتر خم شود. چند ثانیه این حالت را حفظ کنید و تا هنگامی که در ران خود احساس خستگی کنید این عمل را تکرارکنید.

تمرین پمپ مچ پا بعد از تعویض مفصل زانو

 - پمپ مچ پا (Ankle Pump)

دراین نرمش با حرکت دادن مچ پای خود، کف پای خود را به بالا و پایین ببرید. این نرمش را بلافاصله پس از عمل در حالت خوابیده می توانید آغاز کنید و تا هنگامی که قادر باشید کاملا راه بروید و ورم ساق پای شما برطرف شود انجام دهید.همچنین انجام این تمرین از ایجاد لخته خون در پاها پیشگیری می کند و باعث بهبود گردش خون می شود.

- ضربه زدن به حالت خوابیده

این تمرین باعث تقویت عضلات چهار سر می شود. روی زمین به صورت طاقباز بخوابید و یک حوله لوله شده یا قوطی بزرگ زیر زانوی خود قرار دهید. پای خود را به صورت کاملا مستقیم نگه داشته و این حالت را چند ثانیه حفظ کنید و پس از اندکی استراحت تمرین را مجدد تکرار کنید.

- کشش عضلات همسترینگ

این نرمش یکی از مهم ترین تمرینات برای بازگشت دامنه حرکتی زانوی بیمار در دوران نقاهت به شمار می رود. برای انجام آن به پشت دراز کشیده و پای خود را دراز کنید و زیر پای خود چند بالش قرار دهید. حفظ این حالت به مدت چند دقیقه باعث کشش تدریجی مفاصل زانوی شما می شود.

تمرین دوچرخه بعد از تعویض مفصل زانو

تمرین های پیشرفته بعد از تعویض مفصل زانو

انجام تمرینات و نرمش ها بعد از جراحی در کم شدن عوارض بعد از تعویض مفصل زانو بسیار موثر است. انجام برخی نرمش های پیشرفته نیز پس ازجراحی تعویض مفصل زانو به بیمار توصیه می شود. زمانی که بیمار توانست بدون واکر یا عصا به تنهایی راه برود می تواند انجام تمرین های زیر را آغاز کند.

 - خم کردن زانو در حالت ایستاده (Standing Knee Bend)

انجام این نرمش به صورت ایستاده می باشد. با تکیه به یک صندلی یا واکر بایستید و زانوی خود را تا جایی که می توانید خم کنید و پس از چند ثانیه به آرامی پای خود را پایین بیاورید و تمرین را مجدد تکرار کنید.

- خم کردن زانو به وسیله نیروی کمکی (Assisted Knee Bend)

برای انجام این ورزش به صورت طاقباز بخوابید و یک ملافه چند تا شده را دور مچ پای خود انداخته و دو سر آن را با دستان تان نگه دارید و با کمک آن زانوی جراحی شده را بیشتر خم کنید. چند ثانیه این حالت را حفظ کنید و سپس به آرامی پای خود را باز کنید و بعد از کمی استراحت تمرین را مجدد تکرار کنید.

پس از 4 – 6 هفته نیز می توانید یک وزنه نیم تا یک کیلویی را به مچ پای خود بسته و این نرمش را انجام دهید. به تدریج وزن وزنه ها را بیشتر کنید و بدین ترتیب قدرت عضلانی شما نیز به مرور افزایش خواهد یافت.

- کشش مستقیم زانو

انجام این تمرین در افزایش دامنه حرکتی مفاصل زانو بسیار موثر می باشد. به این صورت که روی یک صندلی نشسته و پای جراحی شده خود را به صورت کاملا مستقیم روی صندلی مقابل خود قرار دهید. چند دقیقه در این حالت بمانید و سپس به پای خود استراحت دهید و مجدد تمرین را تکرارکنید. برای رفع خستگی پای خود را ثابت نگه ندارید. بلکه آن را به آرامی حرکت دهید و تمرین پمپ مچ پا را انجام دهید.

- تمرین با دوچرخه ثابت

دوچرخه ثابت در جهت افزایش دامنه حرکتی بیمار و تقویت عضلات اطراف زانو، یک وسیله عالی می باشد. صندلی دوچرخه را به گونه ای تنظیم کنید که وقتی زانوی شما کاملا صاف است پایتان به پدال برسد. در ابتدا چند روزی را به سمت عقب پدال بزنید و هر گاه احساس راحتی کردید می توانید به سمت جلو پدال بزنید. پس از گذشت چند هفته نیز می توانید به تدریج ترمز دوچرخه را بیشتر کنید.

تاثیر آب درمانی بعد از تعویض مفصل زانو

آب درمانی پس از جراحی تعویض مفصل زانو

یکی دیگر از راهکارهای موثر جهت تقویت عضلات بدن و رفع لنگیدن بیمار، آب درمانی یا راه رفتن داخل استخر می باشد.به دلیل آنکه راه رفتن درجهات مختلف صورت می گیرد موجب تقویت عضلات بدن شده و بیمار سریع تر به بازیابی دامنه حرکتی خود دست می یابد.

آب درمانی یا هیدروتراپی پس از بهبودی کامل زخم می تواند نتایج پس از جراحی تعویض مفصل زانو را به حد مطلوب برساند و باعث بهبود وضعیت راه رفتن بیمار شود و از درد ناشی از جراحی تعویض مفصل زانو  او را بکاهد و در افزایش دامنه حرکتی بیمار نیز موثر واقع شود.