مراقبت های مهم بعد از جراحی تعویض مفصل زانو

جراحی تعویض مفصل زانو

مفصل زانو متشکل از دو استخوان ران و درشت نی ( تیبیا ) می باشد و اگر به دلایلی این دو استخوان کارایی خود را از دست داده و علائمی نظیر درد و محدودیت حرکتی و بی ثباتی از خود بروز دهند مراجعه به پزشک ضروری می باشد. پزشک در ابتدا سراغ روش های درمانی غیر جراحی مانند دارو و فیزیوتراپی می رود و در صورت عدم دستیابی به بهبودی و نتیجه مطلوب به بیمار روش جراحی را توصیه می کند.

جراحی تعویض مفصل زانو یک روش موثر برای التیام زانو درد افراد می باشد. همچنین افرادی که به دلیل درد زانو قادر به انجام فعالیت های روزمره خود نیستند و زندگی آن ها به نوعی مختل گردیده است با انجام این جراحی می توانند به زندگی با کیفیت بیشتر و بهتر بازگردند.

مهم ترین دلیل انجام این جراحی بیماری آرتروز می باشد که توسط این روش قسمت آسیب دیده مفصل برداشته شده و مفصل مصنوعی جایگزین آن می شود.

با توجه به کاربردهای موثر جراحی تعویض مفصل زانو، این روش برای تمام افراد مناسب نمی باشد. به عنوان مثال اگر بیمار دچارعفونت زانو باشد یا بیماری شدید عروقی دارد نباید تحت این عمل جراحی قرار گیرد. همین طور پزشک افراد چاقی را که از اضافه وزن رنج می برند و مبتلا به بیماری های قلبی و ریوی هستند نیز از انجام این جراحی منع می کند.

دكتر سيد عليرضا امين جواهري  ، جراح و متخصص ارتوپد و فوق تخصص جراحي زانو و لگن از سوئیس هستند . شما عزیزان می توانید ، براي كسب اطلاعات بيشتر و معاينه حضوري ،  از راه های زیر با دکتر جواهری ارتباط برقرار کنید:

شماره تماس:   71062400 /  09334131004   و  کانال  اینستاگرام

جراحی تعویض مفصل زانو به کمک دستگاه آتروسکوپ

با اینکه جراحی تعویض مفصل زانو معمولا در سنین بین 60 تا 80 سال صورت می گیرد اما بنا به تشخیص صحیح متخصص ارتوپد این جراحی می تواند در هر سنی در افراد بالغ انجام گردد.

پروتز های نوین امروزی به نحوی طراحی شده اند ، که عمری معادل با 20 سال دارند. این ماندگاری و دوام پروتزهای جایگذاری شده بصورت مستقیم به رعایت نکات و مراقبت های بعد از جراحی تعویض مفصل زانو توسط بیمار ، وابسته می باشد.

نحوه ی بهبودی بعد از جراحی تعویض مفصل زانو

• مدت زمان جراحی تعویض مفصل زانو حدود 45 تا 50 دقیقه می باشد.
• بیمار یک شب بعد از جراحی در بیمارستان بستری می گردد و معمولا فردای روزی که جراحی شده است مرخص می شود.
• بیماران از فردای روزی که جراحی شده اند از واکر برای راه رفتن استفاده می کنند و می توانند بواسطه ی آن از پله ها بالا و پایین روند. پس از گذشت 7 روز از جراحی تعویض مفصل زانو از عصا برای راه رفتن استفاده می شود.
• بعد از گذشت 7 روز از عمل ، جلسات فیزیوتراپی آغاز می شود و تا هفته ی سوم بعد از جراحی تعویض مفصل زانو ادامه پیدا می کند.
• زانویی که مورد جراحی قرار گرفته است توانایی خم شدن بیش از 90 درجه را دارد اما توصیه می شود تا 6 ماه بعد از جراحی تعویض مفصل زانو از نشستن روی زمین اجتناب کنید.
• مصرف داروهای ضدانعقاد خون بمدت 2 تا 3 هفته بعد از جراحی تعویض مفصل زانو.

مراقبت های بعد از جراحی تعویض مفصل زانو

مراقبت های بعد از جراحی تعویض مفصل زانو پس از انجام جراحی شروع شده و معمولا بیمار به مدت دو روز در بیمارستان بستری می باشد که این زمان به نوع جراحی بستگی دارد. اغلب بیماران پس از عمل مستقیم به بخش منتقل می شوند و برخی دیگر با تشخیص پزشک به آی سی یو جهت مراقبت های ویژه منتقل می شوند و روز بعد به بخش انتقال داده می شوند.

روزهایی که بیمار در بیمارستان بستری است وضعیت او مرتب به پزشک گزارش داده می شود و دستورات لازم جهت مصرف داروهای مسکن و سایر داروها به بیمار ارائه می شود. یک روز پس از جراحی هنگامی که بیمار هوشیاری خود را به دست آورد یک فیزیوتراپیست به بیمار کمک می کند تا زانوی خود را روی تخت و در حالت خوابیده، خم و راست کند و با واکر از تخت پایین آمده و به آرامی شروع به راه رفتن کند. انجام تمرینات و جلسات فیزیوتراپی معمولا دو هفته پس از جراحی آغاز می شود و از مهم ترین اقدامات دوران نقاهت به شمار می رود.

مراقبت های بعد از جراحی تعویض مفصل زانو در بیمارستان

حتما مطالعه کنید : جدیدترین راه های کنترل و درمان تورم و کبودی بعد از تعویض مفصل زانو

مراقبت های بعد از جراحی تعویض مفصل زانو در خانه

جراحی تعویض مفصل زانو دوره نقاهت طولانی ندارد. اما ممکن است بیمار تا یک الی دو ماه پس از جراحی نیز درد داشته باشد. پس از ترخیص از بیمارستان از یکی از اعضای خانواده خود بخواهید که همراه شما بماند و برای بهبودی سریعتر این نکات را رعایت کنید:

- اگر در مفصل تعویض شده تورم و حرارت وجود داشت ، از کمپرس یخ استفاده نمایید. یخ گذاری به مدت 15 تا 20 دقیقه می باشد و در 5 نوبت از روز انجام می شود.

- اگر در محل زخم ناشی از جراحی تعویض مفصل ، التهاب و ترشح وجود داشت به جراح ارتوپد خود مراجعه کنید.

- نحوه ی خوابیدن توسط بیماران معمولا بدون محدودیت می باشد.

- با اینکه مفصل زانوی تعویض شده قابلیت خم شدن بیشتراز 90 درجه را دارد اما لازم است مفصل زانوی خود را برای احتیاط و مراقبت از مفصل تعویض شده ، بیش از 90 درجه خم نکنید.

- به جهت خم نشدن زانوها بیش از 90 درجه لازم است بمدت 3 ماه بعد از جراحی ، ارتفاع سطوحی مانند صندلی ، سرویس بهداشتی و تخت خواب و ... که روی آن می نشینید ، یا هم سطح زانوهای شما یا 5 تا 6 سانتی متر از آن ها بالاتر باشند.

- به دلیل اینکه بعد از جراحی تعویض مفصل زانو نمی توان برای برداشتن اشیاء از زمین مدام خم شد، توصیه می شود تا وسایل مورد نیاز خود را ، روی ارتفاع ( مانند صندلی یا یک میز) کنار صندلی یا تخت خواب خود قرار دهید.

- شرایط منزل خود را برای ترخیص از بیمارستان مهیا کنید و چیدمان آن را طوری تغییر دهید که انجام کارهای روزمره برایتان راحت باشد و وسایل ضروری مانند تلفن ، کنترل و دستمال کاغذی و داروها در دسترس شما باشد. همچنین کارهایی که لازم است انجام دهید تا از سر خوردن و زمین خوردن شما جلوگیری شود که عواقب جبران ناپذیری برایتان به همراه دارد. در حمام  وسرویس بهداشتی دستگیره هایی تعبیه کنید و از آن ها جهت حفظ تعادل خود استفاده کنید.

- استفاده از سرویس فرنگی ضروری می باشد. بیمار باید تا آخر عمر خود از دستشویی فرنگی استفاده کند.

- تغذیه بعد از جراحی تعویض مفصل زانو بسیار اهمیت دارد. استفاده از یک رژیم غذایی مناسب که حاوی انواع ویتامین ها و مکمل های مورد نیاز بدن باشد، از اهمیت بسیاری برخوردار می باشد. ضرورت این مورد به دلیل حفظ وزن مناسب بیمار و دریافت ویتامین های لازم جهت ترمیم زخم و بافت های آسیب دیده می باشد.

نحوه صحیح راه رفتن و نشستن بعد از جراحی تعویض مفصل زانو

- هنگام نشستن روی صندلی دقت کنید که صندلی کمی بلندترازحد معمول بوده و سفت باشد. مبل های راحتی برای این دوران مناسب نمی باشند.

- بیمار باید هنگام نشستن و استراحت پای خود را کمی بالاتر از سطح قلب قراردهد تا دچار تورم نشود. همچنین ممکن است پزشک استفاده از کمپرس یخ را جهت کاهش درد و التهاب به بیمار توصیه کند.

- بهتر است تا چند ماه پس از جراحی از پله بالا و پایین نروید و از ایستادن های طولانی مدت بپرهیزید. در صورت بالا رفتن از پله ابتدا پای سالم و سپس پای جراحی شده را جلو بگذارید و هنگام پایین آمدن از پله ها برعکس این عمل کنید.

-ضروری است که بیمار از زانو بند استفاده کند و هنگام راه رفتن از عصا یا واکر نیز کمک بگیرد تا فشار اضافی ناشی از وزن بیمار به زانوی جراحی شده اعمال نشود. تا هنگامی که پزشک دستور نداده است بیمار نباید عصا و واکر را کنار بگذارد.

مراقبت های بعد از جراحی تعویض مفصل زانو

مراقبت از زخم ها بعد از جراحی تعویض مفصل زانو

- پانسمان بیمار باید طبق دستور پزشک و در فواصل زمانی منظم تعویض شود و سعی شود زخم خشک بماند تا هنگامی که ترشحات آن قطع شود. معمولا پانسمان را تا چند روز پس ازعمل نباید عوض کرد. زیرا استریل ترین پانسمان در اتاق عمل انجام می شود و تا وقتی خیس نشده بهتر است تعویض نگردد. زیرا امکان آلوده شدن زخم و انتقال عفونت در این دوران بسیار زیاد می باشد.

- زمان حمام رفتن بیمار نیز توسط پزشک تعیین می گردد. هنگام استحمام باید از یک پوشش پلاستیکی استفاده شود تا پانسمان خیس نشود.همچنین می توان از پانسمان ضد آب نیز استفاده کرد. در صورت خیس شدن محل عمل باید آن را با سشوار خشک کرد.

- توجه داشته باشید که بیمار نباید تصورکند که پس از جراحی باید مدتی طولانی در بستر بماند و هیچ گونه تحرکی نداشته باشد. بلکه از فردای روز عمل بیمار مجاز است از تخت پایین آمده و راه برود. حتی می تواند به تنهایی به سرویس بهداشتی رفته و نیازی به بستری بودن در منزل نیز نمی باشد. علاوه بر آن عدم فعالیت و تحرک کافی ممکن است ریسک ابتلا به لخته خون را افزایش دهد که مشکلات بسیاری را برای بیمار به همراه دارد.

- بنابراین نباید از مصرف داروهای مسکن و خواب آور امتناع کند. بیمار باید داروهای مسکن که توسط پزشک تجویز می شود را به موقع مصرف کند و استراحت کافی نیز داشته باشد. ممکن است پزشک در این دوران داروی ضد لخته نیز به بیمار بدهد تا از لخته شدن خون در پاهای بیمار جلوگیری شود.

ورزشکاران برای از سر گیری انجام فعالیت های ورزشی پس از جراحی تعویض مفصل زانو، حتما با پزشک جراح خود مشورت کنید. بهتر است که ورزش و فعالیت های سنگین را تا مدت ها به تاخیر بیندازید تا منجر به آسیب مجدد به زانو و مفصل مصنوعی شما نشود.

استحمام و استفاده از سرویس بهداشتی بعد از جراحی تعویض مفصل زانو

از اقدامات بعد از جراحی تعویض مفصل زانو ، نحوه ی مناسب استحمام و استفاده از سرویس بهداشتی می باشد. برای کسب اطلاع بیشتر در زمینه ی چگونگی استحمام و استفاده از سرویس بهداشتی بعد از جراحی تعویض مفصل زانو و جلوگیری از افتادن و  آسیب دیدن ، به نکات زیر دقت کنید:

نکات مهم در استفاده از سرویس بهداشتی

• تنها از توالت فرنگی استفاده کنید. حتی می توانید یک توالت فرنگی متحرک در کنار رخت خواب خود داشته باشید.
• برای نشستن و بلند شدن از روی توالت فرنگی از دستگیره های محکم استفاده کنید. ( از جا حوله ای و جای دستمال توالت برای نشستن یا بلند شدن از روی توالت فرنگی کمک نگیرید.)
• از دمپایی های مناسب استفاده کنید تا احتمال سر خوردن و زمین خوردن را کاهش دهید.
• به منظور راحتی تردد از اتاق خواب تا دستشویی در هنگام شب، سعی کنید مسیر را روشن نگه دارید تا از زمین خوردن یا آسیب دیدن در تاریکی جلوگیری کنید.
• در صورت بی تعادلی یا احساس سرگیجه داشتن ، پزشک خود را مطلع سازید و به او مراجعه نمایید.

نکات مهم در استحمام کردن

• برای شستن موها و بدن خود از صندلی استفاده کنید. به منظور سر نخوردن صندلی در حمام از فرش زیر پایی کمک بگیرید و نهایت دقت را مد نظر قرار دهید تا در حین استحمام زمین نخورید.
• به منظور تسهیل در استحمام از دوش های دستی و شلنگدار استفاده کنید.

توانبخشی بعد از جراحی تعویض مفصل زانو

فیزیوتراپی و توانبخشی بعد از جراحی تعویض مفصل زانو

فیزیوتراپی بعد از تعویض مفصل زانو از اهمیت بالایی برخوردار است و به نوعی مهم ترین بخش درمان و مکمل آن می باشد. بیمار پس از جراحی نمی داند که چه کارهایی را باید انجام دهد و از انجام چه فعالیت هایی باید پرهیز کند و این فیزیوتراپ است که راهنمایی های لازم را به بیمارارائه می دهد.

همچنین توسط دستگاه های فیزیوتراپی که درزیر زانوی بیمار قرار می گیرد، بدون آنکه بیمار حرکتی بکند زانوی او خم و راست می شود و اینجاست که بیمار متوجه اهمیت فیزیوتراپی می شود.

هدف فیزیوتراپی کاهش درد بیمار و تقویت قوای عضلانی او ، افزایش دامنه حرکتی  و جلوگیری از خشکی زانو می باشد که درصورت رعایت نکردن دستورالعمل های پزشک، بروز این عوارض بسیار شایع می باشد. دردهای پراکنده چند هفته پس ازجراحی ممکن است ادامه داشته باشد که به تدریج و با انجام تمرین های ورزشی ارائه شده توسط پزشک و فیزیوتراپ بهبود می یابد.

- تمرینات و حرکات ورزشی که بیمار در منزل باید انجام دهد توسط پزشک به او ارائه می شود که شامل یک برگه پرینت شده به همراه توضیحات آن حرکت و تصویر آن می باشد. درصورت نیاز نیز با یک فیزیوتراپ مشورت کنید تا مطمئن شوید تمرینات را به روش صحیح انجام می دهید.

اگر هنگام انجام این حرکات دردی را احساس کردید حتما باید به پزشک یا فیزیوتراپ اطلاع دهید. زیرا ادامه تمرین با درد ممکن است آسیب مجدد به زانوی شما وارد آورد. همچنین از فشار بیش از حد به خود در حین انجام تمرینات خودداری کنید و زیاده روی نکنید. 

انواع حرکات ورزشی بعد از تعویض مفصل زانو

تمام تمرینات و حرکات را مرتب و مداوم انجام دهید و بدانید که بهبودی شما یک روند تدریجی می باشد و زیاده روی در انجام تمرینات نه تنها کار خوبی نیست بلکه باعث آسیب رسیدن بیشتر به عضلات نیز می شود. پس هر موقع احساس ناراحتی کردید تمرین را متوقف کنید.برخی از تمرینات دوره نقاهت به صورت زیر می باشد:

- خم کردن زانو در حالت ایستاده

- خم کردن زانو با کمک دست

- انجام تمرینات جهت تقویت زانو مانند تمریناتی که با کش انجام می شود.

- تمرین دوچرخه ی ثابت

انجام تمرینات و ورزش های سبک تا آخر عمربیمار توصیه می شود تا حرکت و قدرت عضلات حفظ شود. ورزش هایی مانند شنا و دوچرخه سواری بسیار مناسب هستند و در مقابل ورزش هایی نظیر تنیس و بدمینتون که در آن ها به مفصل ضربه وارد می شود مناسب این گونه افراد نیستند.

- بیمار باید از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کند.

- درمورد رانندگی هم تا زمانی که درد به طور کامل ازبین نرفته و بیمار قادر نیست زانوی خود را کاملا خم و راست کند، اجازه رانندگی به او داده نمی شود. پزشک زمانی به بیمار اجازه رانندگی می دهد که او بتواند بدون درد زانوی خود را به طور کامل جهت ترمز و گاز دادن، خم و راست کند و همچنین پاهای او قدرت لازم برای انجام عکس العمل های سریع  و ناگهانی را به دست آورده باشد.

- به طور مرتب و در فواصل زمانی منظم به پزشک جراح خود مراجعه کنید تا معاینات لازم صورت گیرد وعملکرد مفصل مصنوعی نیز کنترل شود.