ریکاوری پس از تعویض مفصل لگن

مفصل هیپ، استخوان لگن را به استخوان ران متصل می کند و از نوع مفاصل گوی و کاسه است.مفصل هیپ بر خلاف مفصل زانو قادر است در تمام جهات حرکت کند.

جراحی تعویض مفصل هیپ یک عمل موفقیت آمیز در طولانی مدت است و بستگی به بیمار دارد که تمام نکات لازم را که توسط پزشک ارائه می شود رعایت کرده تا به نتیجه دلخواه از جراحی دست یابد.

اکثر جراحی های تعویض مفصل لگن برای کاهش درد بیمار و بازگشت حرکت مفصل و اصلاح کوتاهی پا می باشد. با توجه به اینکه مفصل مصنوعی نمی تواند مانند مفصل طبیعی بدن انسان عمل کند ، اما انجام بیشتر حرکات را امکان پذیر می سازد.

عضلات پا از مفصل مصنوعی محافظت کرده و مانع جابه جا شدن آن می شوند و به همین خاطر تقویت عضلات پا پس از جراحی ازاهمیت بالایی برخوردار است و چنانچه این عضلات ماه ها و سال ها مورد استفاده قرار نگرفته باشد ضعیف می شوند و کارایی موثر خود را از دست می دهند. 

از مهم ترین نکاتی که پس از جراحی تعویض مفصل ران باید به آن توجه شود بازپروری قدرت بیمار برای تحرک و راه رفتن می باشد.در زمان ریکاوری پس از عمل جراحی علاوه بر استراحت و مراقبت ، انجام ورزشهای سبک و فیزیوتراپی به بهبودی سریع و گرفتن نتیجه بهتر از عمل منجرمی شود.

مهم ترین مراقبت ها بعد از جراحی تعویض مفصل لگن

ریسک در رفتگی مفصل مصنوعی پس از جراحی تعویض مفصل

در 6 تا 8 هفته اول جراحی تعویض مفصل ، ریسک جابه جا شدن و در رفتگی مفصل مصنوعی بسیار بالا می باشد.بنابراین جهت پیشگیری از این اتفاق پیشنهاد می شود بین پاهای خود یک بالش قرار دهید تا مانع نزدیک شدن پاها به هم شود.

علاوه بر آن بیمار تا دو هفته پس از جراحی در حین اینکه دراز کشیده یا نشسته است نباید به سمت جلو خم شود.به تدریج که عضلات بدن تقویت می شوند انجام این حرکات مانعی ندارد.

همچنین لازم است بدانید انجام برخی تمرینات و حرکات در دوره ریکاوری مناسب نبوده و می تواند خطرساز نیز باشد و منجر به دررفتگی و جابجایی مفصل مصنوعی شود.بنابراین باید از انجام چنین حرکاتی پرهیز شود تا دوره درمان تکمیل شده و نتیجه مطلوبی ازعمل حاصل شود.تمام دستورات پزشک را رعایت کنید و از انجام حرکاتی که بیشتر از توان شماست خودداری کنید.هنگام انجام تمرینات هر زمان که احساس درد یا خستگی کردید ورزش را متوقف و با پزشک یا فیزیوتراپ خود در جریان بگذارید.

مراقبت های لازم پس از عمل جراحی مفصل لگن

پس از عمل جراحی تعویض مفصل ران ، پزشک توصیه ها و دستورات لازم را به بیمار ارائه می کند.همچنین پرستاران  طریقه راه رفتن صحیح و نشستن را به بیمار آموزش می دهند.تمرینات ورزشی طی یک برگه پرینت شده در اختیار بیمارقرار می گیرد.

با گذشت مدت زمان کوتاهی پس از عمل جراحی مفصل ران ، بیمار قادر است روی پای خود بایستد و وزن بدن خود را روی مفصل مصنوعی اعمال کند.

توجه داشته باشید که بیمار نباید به دلیل ترس از درد و یا آسیب محل جراحی شده از راه رفتن و حرکت اجتناب کند، بلکه راه رفتن و انجام فعالیت های سبک باعث می شود روند بهبود بیمار سریع تر اتفاق بیفتد و همچنین از لخته شدن خون پس از جراحی نیز ممانعت به عمل می آید.

همچنین بیمار به مدت دو هفته پس از عمل نباید درمنزل تنها باشد.

هر 20 دقیقه یک سرفه عمیق کند و روزانه 3 الی 4 لیوان آب بیشتر بنوشد.

بیمار ممکن است اوایل با کمک عصا یا واکر و یا به کمک فردی دیگر راه برود.ولی به تدریج توانایی خود را باز یافته و می تواند بدون کمک راه برود.

در بیمارانی که به پوکی استخوان مبتلا هستند کنار گذاشتن عصا کمی با تاخیرصورت می گیرد.در ابتدا، راه رفتن بیمار باید آرام و نرم باشد و به تدریج با قوی شدن عضلات راه رفتن خود را بیشتر کند.

همچنین طبق نظر پزشک ، بیمار می تواند به حمام برود و البته باید مراقب باشد که مدت زیادی در حمام سر پا نماند.حتی می تواند تعداد کمی پله را نیز بالا و پایین برود.

در برخی مواقع نیز فیزیوتراپ ورزش هایی را به بیمار جهت تقویت عضلات او آموزش می دهد که باعث می شود بیمار سریع تر به بهبودی برسد و علاوه بر آن دامنه حرکتی مفاصل بیمار با انجام تمرینات ورزشی افزایش یافته و او به آسانی می تواند به فعالیت های روزمره خود بپردازد. 

به عنوان مثال وقتی که بیمار روی تخت دراز کشیده است با حرکت دوچرخه ای پاهای خود باعث می شود گردش خون در پاهای او افزایش یافته و از ایجاد لخته خون نیز جلوگیری شود.

درمورد انجام فعالیت های شخصی و روزمره بیمار نیز قبل از ترخیص از بیمارستان پزشک یا پرستار باید بیمار را با نحوه انجام برخی فعالیت ها مانند راه رفتن با عصا یا واکر، بالا و پایین رفتن از پله ها با عصا، نشستن و برخاستن از روی صندلی ، خوابیدن و بیرون آمدن از رختخواب ، استفاده از سرویس بهداشتی و لباس پوشیدن و درآوردن آشنا کند.

مراقبت های لازم در بیمارستان بعد از تعویض مفصل لگن

انجام تمرینات ورزشی در منزل پس از جراحی تعویض مفصل لگن

تمام نکات مراقبتی که بیمار پس از ترخیص از بیمارستان لازم است بداند توسط پزشک جراح به او آموخته می شود.همچنین در طی انجام این تمرینات یک فیزیوتراپیست بر حرکات و نرمش های بیمار نظارت می کند تا از صحیح بودن نحوه تمرینات اطمینان حاصل کند.زیرا در صورت رعایت نکردن نکات لازم نتیجه مطلوبی از جراحی به دست نخواهد آمد و علاوه بر آن ممکن است عواقب جبران ناپذیری برای بیمار به همراه داشته باشد.

توجه داشته باشید اگرچه انجام فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی نقش موثری در بازیابی قدرت بیمار و بهبودی او ایفا می کند ، اما باید بدانید که بازگشت به توانایی اولیه پس از جراحی تعویض مفصل ران مانند سایر اعمال جراحی ، نیاز به زمان دارد و به تدریج اتفاق می افتد.بنابراین انجام فعالیت بیش از حد و تمرینات اضافی ممکن است منجر به آسیب بافت های دیگر بدن شود و نتیجه عمل جراحی را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

در ادامه به چند نمونه از تمرینات ورزشی در دوره ریکاوری پس ازعمل تعویض مفصل لگن اشاره می کنیم و تاکید می کنیم که تمام این تمرینات باید با صلاح دید جراح و تحت نظر فیزیوتراپ با تجربه صورت گیرد :

- مچ پایتان را مانند حالتی که چیزی را پمپ می کند بالا پایین ببرید که به آن پمپ آهسته مچ پا می گویند.

- چرخاندن مچ پا به صورت آهسته

- با استفاده از تخت های مخصوص می توانید زانوهای خود را خم کنید.

- منقبض کردن عضلات باسن به صورت تناوبی

- هنگامی که دراز کشیده اید پاهای خود را جمع کرده و دراز کنید.

انجام مکرر این تمرینات به تدریج به بازیابی قدرت عضلات بیمار کمک می کند و او میتواند توانایی اولیه خود را به دست آورد.

مراقبت های بعد از تعویض مفصل لگن

تمرینات فیزیوتراپی پس از عمل جراحی تعویض مفصل لگن

یکی از مهم ترین بخش های درمان پس از جراحی تعویض مفصل لگن، فیزیوتراپی می باشد که باعث می شود زمان بهبودی بیمار کاهش یافته و دوره ریکاوری سریع تری داشته باشد.به طور کلی می توان اهداف فیزیوتراپی را در موارد زیر خلاصه کرد :

1-تمرینات ورزشی ارائه شده در جهت بهبودی و ارتقای حرکت مفاصل و تقویت عضلات اطراف آن

2-آموزش نکته هایی در مورد نشستن و برخاستن و یاری رساندن به بیمار جهت جابجایی از تخت به صندلی

3-بیمار پس از ترخیص ازبیمارستان می تواند با کمک وسایلی نظیرعصا و واکر به تنهایی راه برود و هدف فیزیوتراپ کمک به بیمار در مرحله ابتدایی پس از عمل می باشد.

بیمار پس از جراحی طبق نظر پزشک و تحت نظارت فیزیوتراپیست می تواند برنامه تمرینات ورزشی خود را به صورت زیر آغاز کند :

1-انجام تمرینات تنفسی جهت پیشگیری از اختلالات تنفسی به دلیل بیهوشی

2-انجام نرمش های قوزک پا جهت جلوگیری از عوارض مربوط به گردش خون

3-ورزش های مخصوص هیپ و زانو جهت حفظ قدرت عضلات و حرکت مفاصل

4-آموزش استفاده از وسایل کمکی برای راه رفتن

نحوه صحیح راه رفتن با واکر بعد از جراحی تعویض مفصل لگن

- نحوه ورود به تخت و خارج شدن از آن پس از جراحی تعویض مفصل لگن

هنگام خروج از تخت بهتر است که بیمار از سمت پایی که جراحی شده از تخت پایین بیاید و همچنین رفتن به تخت نیز با همان پا صورت گیرد.

- نحوه راه رفتن پس از جراحی تعویض مفصل لگن

در روزهای آغازین پس از عمل بیمار باید به کمک وسایل کمکی مانند عصا راه برود تا از وارد آمدن فشار اضافی روی پای جراحی شده و مفصل مصنوعی پیشگیری به عمل آید.

طریقه راه رفتن نیز به این شکل می باشد که ابتدا وسیله کمکی ، سپس پای جراحی شده و در آخر پای سالم حرکت داده شوند.در برخی موارد بنا به تشخیص پزشک ، بیمار باید به مدت چند هفته از عصا یا واکر استفاده نماید.

- نحوه نشستن پس از جراحی تعویض مفصل لگن

در اکثر موارد و به تشخیص پزشک ، بیمار پس از انجام جراحی میتواند روی صندلی بنشیند که این کار باید با کمک و راهنمایی فیزیوتراپیست انجام پذیرد.همچنین پیشنهاد می شود که از یک صندلی سفت ، بلند و با دسته برای نشستن بیمار استفاده شود.

- نحوه بالا رفتن از پله ها پس از جراحی تعویض مفصل لگن

جهت بالا رفتن از پله ، بیمار باید عصای خود را روی پله پایین قرار دهد و سپس پای سالم را روی پله گذاشته و بعد از آن پای جراحی شده را بالا بیاورد و پس از آن عصا را نیز روی همان پله بالایی قرار دهد.

- نحوه پایین آمدن از پله پس از جراحی تعویض مفصل لگن

برای پایین رفتن از پله ها نیز عصا را وسط پله پایینی قرار داده و ابتدا پای جراحی شده و پس از آن پای سالم را حرکت دهید.

رانندگی کردن بعد از عمل جراحی تعویض مفصل لگن

اکثر بیماران معمولا به مدت 6 هفته پس از عمل اجازه رانندگی ندارند و تا 3 هفته نیز به آنها اجازه مسافرت رفتن داده نمی شود.

زیرا سوار شدن و پیاده شدن از اتومبیل باعث کشیدگی مفاصل ران شده و ممکن است به قسمت جراحی شده آسیب وارد آید.بنابراین برای شروع رانندگی و رفتن به سفرهای ضروری حتما با پزشک جراح خود مشورت نمایید.

برای اینکه بیمار بتواند مجدد رانندگی را از سر گیرد باید دوره درمان را گذرانده باشد و هیچ گونه دردی در ناحیه جراحی احساس نکند و عوارض ناشی از مصرف داروهای مسکن نیز در بدن او به طور کامل از بین رفته باشد.

همچنین بیمار باید هنگام رانندگی احساس راحتی داشته باشد و بتواند بر اتومبیل خود کاملا مسلط باشد.بنابراین ضروری است که بیمار قبل از آغاز رانندگی حتما پزشک را مطلع سازد و پزشک نیز با توجه به وضعیت عمومی و جسمی بیمار، دستورات لازم را به او ارائه می دهد.

ریکاوری پس از جراحی تعویض مفصل زانو

هدف از جراحی تعویض مفصل زانو کاهش درد در بیماران مبتلا به آرتروزمی باشد که به روش های مختلفی قابل انجام است.در جراحی تعویض مفصل زانو بیمار معمولا 3 تا 5 روز دربیمارستان بستری است ولی دوره درمان و مدت بهبودی با توجه به نوع جراحی در هر فردی متفاوت است.

هنگام مرخص شدن از بیمارستان پزشک دستورات لازم را به بیمار ارائه می کند.همچنین فیزیوتراپ نیز یک سری تمرینات ورزشی به بیمار آموزش می هد تا در منزل انجام داده و عضلات زانوی خود را تقویت کند.

پزشک جهت کاهش درد برای بیمار داروهای مسکن تجویز می کند.همچنین توصیه می کند که بیمار پا و قوزک پای خود را حرکت دهد.راه رفتن پس از عمل نیز از تورم پا می کاهد و جریان خون را افزایش می دهد.

اکثر بیماران پس از گذشت 6 هفته از جراحی تعویض مفصل زانو ، می تواندد بدون کمک راه بروند و بنا به تشخیص پزشک پس از حدود 8 تا 12 هفته نیز می توانند رانندگی را آغاز کنند.

اما این بدان معنی نیست که دوره درمان کامل شده و بیمار به بهبودی کامل رسیده است.بلکه این زمان ممکن است دو سال به طول بیانجامد تا بافت های زانو کاملا ترمیم شده و عملکرد عضلات زانو به حالت طبیعی خود بازگردد که این امر با انجام تمرینات ورزشی مثمر ثمر خواهد بود.

با این وجود تعداد اندکی ازبیماران پس از گذشت این زمان نیز همچنان دردهای مختصری را درزانوی خود تجربه می کنند.

تمرینات توانبخشی بعد از جراحی تعویض مفصل لگن

مراقبت های لازم پس از جراحی تعویض مفصل زانو

نتیجه هر عمل جراحی به میزان زیادی بستگی به خود بیمار دارد تا با رعایت دستورالعمل های ارائه شده توسط پزشک به نتیجه دلخواه برسد.این موارد عبارتند از :

- مراقبت از زخم ناحیه جراحی شده

پزشک پس از پایان جراحی شکاف های ایجاد شده را بخیه می زند و پس از چند هفته نیز آن ها را می کشد.تا زمانی که زخم ها بخیه دارند باید کاملا خشک نگه داشته شوند و از خیس شدن آنها جلوگیری شود.همچنین برای جلوگیری از تماس زخم با لباس و شلوار بیمار بهتر است که زخم را باند پیچی نمود.  

- تغذیه مناسب

 در هفته های آغازین پس از جراحی ، بی میلی نسبت به غذا امری طبیعی می باشد.اما توجه داشته باشید که استفاده از یک رژیم غذایی مناسب و دارای مکمل آهن و انواع ویتامین ها در دوران نقاهت بیمار از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و در بهبودی زخم ها و بازپروری قدرت بدنی بیمار تاثیر بسزایی دارد.

- داشتن تحرک کافی

انجام تمرینات ورزشی در منزل در هفته های ابتدایی پس از جراحی تعویض مفصل زانو ، اصلی ترین قسمت درمان و بهبودی بیمار به حساب می آید. بیمار باید پس از 3 الی 6 هفته پس از عمل بتواند فعالیت های روزمره خود را انجام دهد.با این وجود احساس درد چندین ماه پس از جراحی کاملا طبیعی است و معمولا هنگام شب نیز بیشتر می شود.

فعالیت های بیمار پس از جراحی تعویض مفصل زانو می تواند شامل موارد زیر باشد که پس از تایید پزشک و فیزیوتراپ بیمار ملزم به رعایت آن است :

- پیاده روی به صورت منظم که بیمار می تواند ابتدا در خانه و سپس در بیرون از منزل آن را انجام دهد و به این طریق به تدریج تحرک خود را افزایش دهد.

- از سر گیری انجام فعالیت های عادی و روزمره مثل ایستادن و نشستن و بالا رفتن از پله

- در روزهای اول بعد از جراحی فیزیوتراپ به بیمار کمک می کند تا تمریناتی را در جهت افزایش تحرک و بازیابی قدرت عضلات  زانو انجام دهد و پس از چند هفته بیمار قادر خواهد بود این تمرینات را به تنهایی انجام دهد.

- بیمار باید بسیار مراقب باشد که به زمین نیفتد یا آسیبی متوجه او نشود که منجر به شکستگی استخوان زانو شود که در این صورت نیاز به جراحی مجدد می باشد.

- در مورد رانندگی هم باید گفت زمانی بیمار میتواند آن را مجدد شروع کند که قادر باشد زانوی خود را به حدی خم کند که به آسانی دراتومبیل بنشیند و علاوه بر آن باید بتواند هنگام بروز حادثه واکنش سریع از خود نشان دهد.به عنوان مثال بیمار باید قادر باشد به موقع ترمز بگیرد که این امر بستگی به قدرت عضلات زانوی وی دارد که در نتیجه تمرین و ورزش به دست می آید.

ریکاوری و بهبودی سریعتر بعد از جراحی تعویض مفصل لگن با تمرینات فیزیوتراپی

برخی تکنیک های فیزیوتراپی جهت ریکاوری پس از جراحی تعویض مفصل زانو

در صورت انجام جراحی تعویض مفصل زانو لازم است بدانید که فیزیوتراپی در کاهش درد بسیار موثر است و پزشک با توجه به وضعیت بیمار و نوع عمل انجام شده و شدت درد بیمار، یک برنامه درمانی متناسب با نیاز بیمار به او ارائه می کند و از این طریق باعث بهبود کیفیت زندگی بیمار پس از جراحی می شود.

- متخصص فیزیوتراپی در برخی موارد جهت خم و راست کردن آرام مفصل زانو از دستگاه استفاده می کند که علاوه بر خم کردن زانو می تواند عوارض مربوط به سفتی و خشکی مفاصل را نیز از بین ببرد.

- تمرینات تقویتی زانو که معمولا به وسیله کش انجام میشود.

- در هنگام استراحت پای بیمار باید کمی بالاتر از سطح قلب قرار گیرد و همچنین او می تواند جهت کاهش تورم زانو از کمپرس یخ استفاده کند.

- استراحت بیمار با زانوی خمیده نیز موجب می شود بافت های جلوی زانو ریلکس شده و به خم شدن عادت کنند.

- در هنگام استراحت با زانوی کاملا صاف یک حوله لوله شده زیر پاشنه پای بیمار قرار دهید.این کار باعث می شود مفاصل پشت زانو ریلکس شوند.

- فشار دادن زانو به سمت پایین و کشیدن استخوان کشکک به طرف بالا که به آن حرکت عضله چهار سر ران گفته می شود.

- بالا بردن پا به صورت صاف و انجام حرکات چرخشی که در جهت بهبود کشیدگی کامل زانو از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

- برای خم کردن و ایجاد کشیدگی در زانو نیز از طریق سر دادن پاشنه پا روی زمین، کشیدن زانو به سمت بالا و صاف کردن پا می توان این تمرین را انجام داد.در مراحل بعدی درمان می توان این حرکات را به صورت نشسته روی صندلی انجام داد.

- برخی پزشکان جهت جلوگیری از ایجاد لخته خون ( ترومبوز وریدهای عمقی ) به بیماران خود توصیه می کنند تا وقتی که بتوانند به آسانی راه بروند از جوراب واریس استفاده کنند.

- متخصصین فیزیوتراپی با ماساژ عمیق بافتی روی عضلات زانو متمرکز شده و این فشار ناشی از ماساژ منجر به آزاد شدن بافت های نرم می شود.

- انتخاب سرما درمانی یا گرما درمانی توسط متخصص فیزیوتراپی و با توجه به وضعیت بیمار انتخاب می شود. گرما درمانی باعث افزایش گردش خون شده و اکسیژن بیشتری را به ناحیه جراحی شده می رساند و سرما درمانی موجب کاهش جریان خون شده و ازدرد و تورم محل عمل می کاهد.

- پیاده روی آرام و به روش صحیح بهترین روش موثر جهت بهبودی زانو پس از جراحی تعویض مفصل می باشد.در روزهای اولیه پس از جراحی بیمار به کمک عصا یا واکر راه می رود و پزشک به او خواهد گفت که چه مقدار وزن خود را می تواند روی پای جراحی شده اعمال کند و تا چه زمانی باید با استفاده از وسایل کمکی راه برود.نحوه راه رفتن و استفاده از این وسایل را پزشک یا فیزیوتراپ به بیمار آموزش خواهند داد.

- نحوه بالا رفتن از پله ها پس از جراحی تعویض مفصل زانو

بیمار باید جهت بالا رفتن از پله ، از نرده یا دو عصا کمک بگیرد.به این طریق که ابتدا پای سالم ، بعد از آن پای جراحی شده و سپس عصا را جلو ببرد.

- نحوه پایین آمدن از پله ها پس از جراحی تعویض مفصل زانو

جهت پایین آمدن از پله ها نیز بیمار باید از نرده یا عصا استفاده کند.به این صورت که ابتدا عصا ، سپس پای جراحی شده و در آخر پای سالم را جلو قرار دهد.

با توجه به مطالب بیان شده جراحی تعویض مفصل لگن و مفصل زانو از اعمال جراحی موفقیت آمیز هستند و میزان موفقیت و بهبودی کامل بیمار به وضعیت جسمانی بیمار و علت جراحی و مهارت و تجربه پزشک متخصص و بیش از همه به میزان رعایت بیمار از دستورالعمل های ارائه شده توسط پزشک بستگی دارد.